خلاصة:
دشتهای سیلابی و مناطق مجاور رودخانهها به دلیل شرایط خاص خود همواره در معرض خطرات ناشی از وقوع سیلابها قرار دارند. در حوضه رودخانه کن از بسیاری از اراضی مسکونی و زراعی در فاصله بسیار کمی از بستر رودخانه قرار دارند. با توجه به اینکه پاییندست حوضه با رشد سریع ساخت و ساز مواجه است، فعالیتهای انسانی و تغییر کاربری اراضی در این منطقه، سیکل هیدرولوژیکی و تولید رواناب را به شدت متاثر ساخته است. در این تحقیق ، سطوح سیل گیر در دوره بازگشت های 2 تا20 ساله در بازهای به طول20 کیلومتر از بستر رودخانه کن با استفاده از مدل HEC-RAS و الحاقیه HEC-geoRAS تعیین گردیده است. به این منظور از نقشههای رقومی 1:25000 و DEM 10 متری، آمار دبی ایستگاه سولقان، ویژگیهای مورفولوژی بستر و مقاطع عرضی استفاده شده است. در نهایت داده ها به نرم افزارHEC-RAS وارد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پس از تعیین حدود سیلگیری در دوره بازگشتهای گوناگون در هر مقطع عرضی، نتایج به محیط Arc GIS وارد و از این طریق خروجی نقشههای پهنهبندی سیلاب به دست آمده است. نقشه زمینشناسی و مشاهدات میدانی نشان داده است که عامل اصلی تفاوت عرض دره در محدوده مورد مطالعه مربوط به جنس سنگها میباشد. نتایج حاصل از خروجی مدل هیدرودینامیکی نشان میدهد که در بالادست رودخانه افزایش دبی به شکل افزایش ارتفاع سطح آب بوده و گسترش عرضی کمتری در سطوح سیلابگیر به چشم میخورد. اما در بخشهای میانی و کم شیب پایین دست رودخانه به علت کاهش ارتفاع سطح آب، رودخانه دارای گسترش جانبی بیشتری بوده و پهنههای سیلگیر در این بخشها نسبت به بالادست رودخانه دارای وسعت بیشتری میباشند. همچنین به ازای دوره بازگشتهای طولانیتر میزان دبی و ارتفاع سطح آب افزایش یافته و پهنه سیلابی نیز از وسعت بیشتری برخوردار بوده است.
ملخص الجهاز:
در اين تحقيق ، سطوح سيل گير در دوره بازگشت هاي ٢ تا٢٠ ساله در بازه اي به طول ٢٠ کيلومتر از بستر رودخانه کن با استفاده از مدل HEC-RAS و الحاقيه HEC-geoRAS تعيين گرديده است .
در اين زمينه پهنه بندي سيلاب با رويکرد هيدروديناميکي براي دوره هاي بازگشت مختلف بويژه دوره هاي ١٠٠ ساله يکي از متداول ترين نقشه هايي است که براي نمايش پتانسيل مخاطرات در دشت هاي سيلابي مورد استفاده قرار ميگيرد (٢٠٠٥ ,Bates ؛ ٢٠١٨ ,Jafarzadegan et al ).
شيخ عليشاهي و همکاران (١٣٩٥) وقوع سيلاب در حوضه آبريز منشاد استان يزد را در دوره بازگشت هاي ٢ تا ٢٠٠ ساله با استفاده از مدل هيدروليکي تحليل رودخانه را پهنه بندي نموده اند.
رضايي مقدم و همکاران (١٣٩٧) سيلاب هاي رودخانه قره سو را با استفاده از مدل هيدروديناميکي (HEC-RAS) پهنه بندي و مسير رودخانه را به لحاظ مورفولوژي تحليل نموده اند.
مقطع عرضي مدل شده در بالا دست رودخانه کن در دورهاي بازگشت هاي مختلف شبيه سازي مقاطع عرضي بخش مياني رودخانه کن نشان ميدهد که ارتفاع آب در اين بخش نسبت به بالا دست در دوره مورد مطالعه کاهش قابل ملاحظه اي داشته است .
در اين پژوهش جهت پهنه بندي و شبيه سازي سيلاب و شناسايي پهنه هاي سيل گير در مسير رودخانه کن در دوره بازگشت هاي ٢٠، ١٠، ٥ و ٢ ساله تعداد ٢٤٦ مقطع در سه بخش بالادست ، مياني و پايين دست مورد بررسي قرار گرفته است .