خلاصة:
بازارهای روز محله، یکی از مهمترین مراکز خدماتی در سطح شهر محسوب می گردند. یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این مراکز، انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است. مکانی که در جهت کارایی هرچه بیشتر این مراکز موثر واقع شود. پژوهش حاضر با هدف مکانیابی بازار روز محله در شهر بیرجند، در راستای توزیع مناسب بازارهای روز و بهبود تقاضای سفر درونشهری میباشد. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است. در مرحلهی نخست به شناسایی و بررسی عوامل موثر بر مکانیابی پرداخته شد. سپس با استفاده از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و پس از طی کردن مراحل جمعآوری داده، تهیه لایههای اطلاعاتی، طبقهبندی و ارزشگذاری درونی لایهها و وزندهی و همپوشانی لایههای اطلاعاتی به اولویتبندی زمینهای شهر بیرجند برای ایجاد بازارهای روز محله پرداختهایم. اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از طریق مطالعه نقشههای وضع موجود و تفضیلی شهر بیرجند به دست آمده است. در نهایت زمینهای این شهر را به پنج دسته خیلی مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و خیلی نامناسب تقسیمبندی کردهایم که نتیجه در قالب یک نقشه ارائه گردیده است. پس از تطابق این نقشه با واقعیت زمینی، زمینهای فاقد کاربری و فضاهای سبز بالای 2000 مترمربع، دسته مناسب، خیلی مناسب برخی محلات با توجه به نیاز شهروندان و توزیع فضایی مناسب برای ایجاد بازار روز محله در شهر بیرجند در حد قطعات مناسب تشخیص داده شد که در نقشه نهایی نشان داده شده است. همچنین با توجه نقشه نهایی مشاهده شد، چهار بازار روز محله موجود شهر بیرجند، در پهنههای مناسب و خیلی مناسب قرار گرفتهاند.
Daily neighborhood markets are one of the most important service centers in the city. So, attainders to this point, in daily neighborhood market should locate suitability, is necessary to decrease demand of inter towns travels. The goal of this research is located in daily neighborhood markets in Birjand, to improve travel demand and suitable distribution of daily markets and success to a sustainable city. Method of this research is descriptive–analytic. At the first stage, we turned to recoiling and examination of effective factors on location then by using ArcGIS software and Analytic Hierarchy processes (AHP) and after collecting data, preparing informational layer, classification and evaluating of layers, goring measure and covering informational layer, we turned to prior Birjand lands for making daily neighborhood markets, information of this paper made available by field observation detailed planning study and 1:50000 detailed and existing map of birjand. Finally, lands of this city divided to 5 groups, including: very suitable, suitable, average, unsuitable, very un suitable. After agreement of this map with real earth islands without and green space that are more than 2000 m are in very suitable, suitable group for making daily neighborhood markets. That results are shown (produce) on a map.By regarding to final map we observed that among 4 daily neighborhood markets in Birjand, 2 markets are in average, un suitable areas and 2 markets are in very suitable , suitable areas.
ملخص الجهاز:
پس از تطابق این نقشه با واقعیت زمینی، زمینهای فاقد کاربری و فضاهای سبز بالای 2000 مترمربع، دسته مناسب، خیلی مناسب برخی محلات با توجه به نیاز شهروندان و توزیع فضایی مناسب برای ایجاد بازار روز محله در شهر بیرجند در حد قطعات مناسب تشخیص داده شد که در نقشه نهایی نشان داده شده است.
هدف این پژوهش این است که با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی در سامانه اطلاعات جغرافیایی، به تجزیه و تحلیل و مکانیابی بهینه برای بازار روز محله در شهر بیرجند، در راستای توزیع مناسب بازارهای روز و بهبود تقاضای سفر پرداخته شود.
با توجه به رويكرد تركيبي قابلیتهای سـامـانه اطلاعـات جغرافیـایی با مدلها و فنهای قابل استفاده در حل مسايل شهري و به ویژه مکانیابی بهينه کاربریهای شهري، تجزیه و تحلیل هم بر اساس پارامترها و شاخصهای مورد نیاز برای مکانیابی مناسب بازار روز محله شامل: 1- نزدیکی به مرکز محله، 2- نزدیکی به دسترسیهای محله، 3- فاصله مناسب از کاربری آموزشی، 4- دوری از کاربریهای ناسازگار، 5- فاصله مناسب از فضاهای سبز و 6- قرارگیری در زمینهایی با مساحت بالا با استفاده از سامانهی سيستم اطلاعات مکانی و مدل تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است و در نهایت پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این فرضیه میباشد: به نظر میرسد بین مکان استقرار بازار روز محله در شهر بیرجند و تقاضای سفر رابطه وجود دارد که در صورت بهبود موقعیت مکانی میتوانند در وضعیت بهتری قرار بگیرند.