مطالعه پتانسیل اراضی کشت گندم دیم در استان گلستان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مقالة

مؤلف: منتظری، مجید ؛ گندمکار، امیر ؛ عطایی، هوشمند ؛

آمایش جغرافیایی فضا تابستان 1391 - شماره 4 ISC (‎24 صفحة - من 19 إلی 42 )

الکلمات المفتاحية: استان گلستان خاک عملکرد گندم اقلیم استعداد اراضی Land talent Yield wheat Golestan Province Climate soil

fa en

خلاصة:

افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به تامین مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها می‌باشد. شناسایی مکان‌های مناسب برای کشت نیز از الزامات این امر است. استان گلستان به واسطه برخورداری از شرایط مناسب جغرافیایی از جمله استان‌های برتر کشت گندم در ایران می‌باشد. این پژوهش با استفاده از داده‌های عناصر بارش، دما، ویژگی‌های خاک، توپوگرافی، شیب و داده‌های عملکرد گندم دیم استان گلستان به واکاوی مناطق مناسب کشت گندم پرداخته است. در واکاوی داده‌های عملکرد گندم دیم به‌دلیل نقص آماری موجود از روش همبستگی من- کندال و رگرسیون تک‌متغیره بهره برده شده و برای بازسازی عناصر اقلیمی نیز از روش‌های میان‌یابی و روش حداقل متوسط خطاها و نیز برای انجام واکاوی دمایی از روش درجه روز رشد استفاده گردید. براساس نتایج، روش میان‌یابی کریجینگ بهترین روش در ترسیم نقشه‌های هم‌ارزش و در مورد عامل بافت خاک روش فاصله وزنی معکوس بهترین روش می‌باشد. برای شناسایی استعداد اراضی گندم دیم استان گلستان با استفاده از روش همگرایی متقاطع، نقشه عوامل مورد مطالعه به‌صورت دو به دو با یکدیگر ترکیب شده و در نهایت نقشه استعداد اراضی در چهار طبقه حاصل شد. بدین صورت که طبقه با استعداد اراضی خیلی مناسب 4/4 درصد، طبقه با استعداد اراضی مناسب با 2/58 درصد، طبقه با استعداد اراضی حدوداً مناسب 17 درصد و طبقه با استعداد اراضی نامناسب 4/20 درصد مساحت استان را تشکیل می‌دهند. در نهایت مساحت و درصد مساحت کشت فعلی گندم در هر طبقه از استعداد اراضی استان گلستان تعیین شد. بر این اساس 4/4 درصد مساحت کشت فعلی گندم در اراضی با استعداد خیلی مناسب، 3/58 درصد در اراضی با استعداد مناسب، درصد 9/16 در اراضی با استعداد حدوداً مناسب و 4/20 درصد در اراضی با استعداد نامناسب قرار دارد.

ملخص الجهاز:

مطالعه پتانسیل اراضی کشت گندم ديم در استان گلستان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ناصر بای1، مجيد منتظري2، امیر گندمکار2 و هوشمند عطایی1 3دانشجوی دکتری گروه جغرافيا دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد، 2استاديار گروه جغرافيا، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد نجف‌آباد، 3استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام‌نور اصفهان تاريخ دريافت: 1/2/91 ؛ تاريخ پذيرش: 28/4/91 چکیده افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به تامین مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها می‌باشد. اين پژوهش با استفاده از داده‌های عناصر بارش، دما، ویژگی‌های خاک، توپوگرافی، شیب و داده‌های عملکرد گندم دیم استان گلستان به واکاوی مناطق مناسب کشت گندم پرداخته است. (به تصوير صفحه مراجعه شود) شکل 1- نقشه پهنه‌بندی اقلیمی و مراکز شهرستان‌های استان گلستان (منتظری و بای، 1389) داده‌های مورد استفاده در اين پژوهش از داده‌های سالانه عملکرد گندم دیم سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان، داده‌های روزانه دما و بارش دوره آماری (1398-1369) ایستگاه‌های سازمان هواشناسی کشور و شرکت سهامی آب منطقه‌ای استان گلستان (شکل 2) و همچنین از نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:100000 سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح کشور به‌عنوان نقشه پایه برای تهیه نقشه‌های شیب و خاک استفاده شد. در این پژوهش براي شناسایی استعداد اراضی کشت گندم دیم در استان گلستان از روش پیشنهادی سبحانی برای طبقه‌بندی عناصر اقلیمی و توپوگرافی و شیب زمین و از روش‌های تجربی و برای طبقه‌بندی عوامل، PH، EC و بافت خاک استفاده شده است (جدول 4). جدول 4- شرایط محیطی مطلوب برای پهنه‌بندی اقلیم- کشاورزی گندم دیم (سبحانی، 1384) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با استفاده از روش همگرایی متقاطع در محیط نرم‌افزار Arc GIS، نقشه‌هاى عوامل مؤثر در عملکرد گندم استان گلستان به‌صورت دو به دو با یکدیگر ترکیب شده و در نهایت نقشه طبقات استعداد اراضی در چهار طبقه حاصل گرديد.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول