خلاصة:
تسهیلات اعطایی غالبا در قالب عقود اسلامی با عناوینی از عقود معین در اختیار متقاضیان قرار می گیرد. این قراردادها مشتمل بر تعهدات تبعی بوده که گاه این تعهدات تبعی خود عقود مستقلی هستند که به ضرورتی به عنوان شرط ضمن عقد، در قرارداد اصلی گنجانده شده اند، مانند عقد رهن. عقد رهن در قالب قراردادهای رهنی بانکی دارای آثار مختلفی از حیث ارکان عقد می باشد. این آثار نسبت به راهن، مرتهن و عین مرهونه متفاوت می باشد؛ در آثار شروط مربوط به راهن می توان گفت این آثار محدود کننده مرتهن در حفظ مورد رهن و بازگرداندن آن، استیفای طلب از عین مرهونه و نیز کافی نبودن رهن برای پرداخت و انصراف را در برمی گیرد. همچنین در آثار شروط مربوط به عین مرهونه، آثار رهن اوراق بهادار و سایر آثار پیرامون عقد رهن را شامل می شود.
ملخص الجهاز:
این آثار نسبت به راهن، مرتهن و عین مرهونه متفاوت می باشد؛ در آثار شروط مربوط به راهن می توان گفت این آثار محدود کننده مرتهن در حفظ مورد رهن و بازگرداندن آن، استیفای طلب از عین مرهونه و نیز کافی نبودن رهن برای پرداخت و انصراف را در برمی گیرد.
در این قراردادها، طرف مرتهن پس از اعطای اعتبارات مالی، با انعقاد قرارداد رهنی و درج شروطی یک طرفه ضمانت هایی را از طرف راهن دریافت می نماید تا در هنگام سررسید طلب، در صورت عدم استیفا بتواند از محل ضمانت های مذکور، در قالب صدور اجراییه های قانونی، مطالبات خود را وصول نماید، اما به دلیل پیچیدگی و اطاله دریافت طلب و یا توجه به رسمی بودن جریان آن، منجر به عدم حصول نتیجه کافی برای طلبکاران این قراردادها و باعث کاهش تمایل به تنظیم چنین قراردادهایی شده که لازم است، قانونگذار به اصلاح قوانین اجرایی موجود بپردازد و جریان وصول طلب را آسانتر و تشریفات اداری و رسمی آن هم کمتر شود.
(کاتوزیان،1389) آثار شروط مربوط به مرتهن اثر مسئولیت مرتهن در حفظ مورد رهن و بازگرداندن آن در اثر رهن عین مرهونه متعلق حق مرتهن قرار میگیرد، ولی عین آن در ملکیت راهن باقی است و بدین جهت مال مرهون پس از قبض مرتهن مادامی که در تصرف اوست، امانت مالکانه می باشد و کسی که مال غیر را در امانت مالکانه خود دارد مسئول تلف و یا نقص آن نمی باشد، مگر در صورتی که تقصیر کرده باشد.