خلاصة:
این مقاله به دنبال فهم نگاه آیت الله خامنهای به مقوله آزادی است و سوال اصلی آن عبارت است از اینکه آزادی در اندیشه سیاسی آیت الله خامنهای چه معنا و مفهومی دارد و محدودیتهای آن چیست؟ نتیجه حاصل از این پژوهش نشان میدهد آزادی موردنظر ایشان در نظام مردمسالاری دینی، آزادی در چارچوب قوانین اسلامی است و این مفهوم در مقابل آزادی لیبرالی قرار دارد. ایشان در گفتمان خود به غیریتسازی با جریان لیبرالیسم که داعیهدار آزادی در ایران و جهان است میپردازد. بر این اساس آزادی لیبرالی را، آزادی در چارچوب تفکر اومانیستی قلمداد میکنند که انسان را دایر مدار عالم در نظر میگیرد و در مقابل این تفکر آزادی در مفهوم اسلامی را مفصلبندی مینماید که در آن آزادی در چارچوب جهانبینی توحیدی معنا مییابد. به طور کلی از نظر ایشان، میان آزادی از دیدگاه اسلام و غرب چهار تفاوت اساسی وجود دارد: اول آنکه: در غرب، آزادی انسان، منهای حقیقتی به نام دین و خداست، در حالی که در مکتب اسلام، آزادی ریشهای الهی دارد. دوم آنکه: در تفکر غربی چون حقیقت و ارزشهای اخلاقی نسبی است، آزادی نامحدود است. ولی در اسلام ارزشهای ثابت وجود دارد و آزادی با این ارزشها محدود میشود. سوم آنکه: در غرب، حد آزادی را منافع مادی تشکیل میدهد. اما در منطق اسلامی مرز آزادی، ارزشهای معنوی است و چهارم آنکه: آزادی در تفکر غربی با تکلیف منافات دارد درحالیکه در اسلام آزادی آن روی سکه تکلیف است. در این مقاله برای فهم مفهوم آزادی در اندیشه آیت الله خامنهای از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره برده شده است.
ملخص الجهاز:
تحلیل گفتمان انتقادی مفهوم آزادی در نظام مردم سالاری دینی از منظر آیت الله خامنه ای مهدی بشارت چکیده این مقاله به دنبال فهم نگاه آیت الله خامنه ای به مقوله آزادی است و سوال اصلی آن عبارت است از اینکه آزادی در اندیشه سیاسی آیت الله خامنه ای چه معنا و مفهومی دارد و محدودیت های آن چیست؟ نتیجه حاصل از این پژوهش نشان می دهد آزادی موردنظر ایشان در نظام مردم سالاری دینی، آزادی در چارچوب قوانین اسلامی است و این مفهوم در مقابل آزادی لیبرالی قرار دارد.
در این مقاله برای فهم مفهوم آزادی در اندیشه آیت الله خامنهای از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بهره برده شده است.
با توجه به اینکه آیت الله خامنهای به عنوان رهبر عالی انقلاب اسلامی، اصول و خط مشیهای حاکم بر جهتگیری نظام را مشخص میکنند، براین اساس، روشن شدن دیدگاههای معظمله در خصوص مسئله آزادی، میتواند برای جامعه و گروهها و جریانات سیاسی و فرهنگی، بسیار راهگشا باشد و چنانچه روند آزادی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران با تغییر دولتها دچار نوسان شود، اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری میتواند شاخص مناسبی برای یافتن مسیر درست باشد.
از آن رو كه نظرات و افكار سیاسی حضرت آیت الله خامنه ای توسط خودشان مدوّن نشده است و ایشان به تناسب وقایع و حوادث سیاسی _ اجتماعی دیدگاه خود را بیان مینمودهاند، برای استخراج دیدگاههای ایشان در خصوص موضوعات مختلف از جمله بحث آزادی که مورد نظر این مقاله است باید به بیانات ایشان که در سخنرانیهای مختلف که در طول سالهای متمادی ایراد شده است مراجعه نماییم.