ملخص الجهاز:
"وقت و زمان ساعات و دقایق و ثانیهها در روزگار ما بسی ارزنده و مولد نتایج عالیهای در کلیه علوم و فنون است آنانکه نمیخواهند از نظم موجود بهرهبرداری کنند و کتاب تمدن و ادب موجود ما را نادیده یا بیاعتبار انگاشته نوسازی را از نخستین پایه ابتدائی بنیاد مینهند ارزش زمان و سیر برقآسای آنرا مهم نمیشمارند و با روشهای غیرطبیعی و ساختگی تصرفات نامعقول در لغت و خط و زبان مینمایند آن گروه شاید ندانند یا لازم نمیدانند که بدانند با این نامجوئیها و خودنمائیها و آمیختن ادبیات فرهنگ هفتصد ساله بنام(نوآوری)دور از یکدوره طبیعی و تکمیلی و راقی اساس و ستون و عماد علم و معارف را درهم میریزند و آنگاه دانشجویان را از روی اطلال و رسوم این ویرانهها عبور میدهند و این اعمال سبب میشود که نسل نو بعلل دشواریها و اختلافنظرها و انواع سبکها در قید و بند سلیقههای گوناگون و اجتهادات عالم نمایان ناموزون و ناسازگار گرفتار باشند و برخلاف انتظار این موجها در روش تعالیم درسی و کلاسیک هم اثر گذاشته و زبان و ادب پارسی را نارسا و ثقیل و از زبان چینی که حروف نامعدود و اصول نامحدود دارد مشکلتر ساخته است و بنابراین جوانان ما که طالب علم و کسب دانش و بینشاند احساس میکنند که باین زبان (آش شلهقلمکار)رفع نیاز علمی و مدنی بسیار مشکل است و بهمین جهت برای رهائی خویش از این دشواریها و شاید بدنامی که زبان ملی و مادری را نمیدانند بوسائل ممکنه کوشش مینمایند که در دانشگاههای خارج با آموختن یک زبان خارجی(که فرهنگ و دستور و قواعد مدرن دارد و رفع هر اشکال و ابهامی هم بوسیله مراجعه به(انکسیلوپدی سهل و ساده است)گریبان خود را آزاد نمایند و بر جای آنانکه رشته ادبیات و زبان پارسی برگزیده و خواستهاند پاسدار موجودیت و تمدن و زبان ملی شد انگشت فسوس زیر دندان میگذرانند."