تحلیلی بر مشروع‌نمایی حکومت اموی در اشعار سیاسی اخطل مقالة

از آنجا که بنی‌امیه در میان مردم وجهه دینی نداشتند و حکومت آنها از مشروعیت دینی و سیاسی لازم برخوردار نبود، در به‌‌دست‌‌آوردن این مشروعیت در میان مردم، تلاش بسیاری کردند. شاعران و جاعلان حدیث و اخبار را در شام گرد آوردند و با دادن عطایای فراوان، از آنها سوءاستفاده تبلیغاتی کردند. از جمله این شاعران اخطل، شاعر نصرانی بود که در ستایش حاکمان اموی نهایت اغراق را به‌‌کار گرفت و آنها را بهترین قریش و سزاوارترین مردم در خلافت معرفی کرد. این شاعر نصرانی به‌رغم اختلافاتی که از لحاظ اعتقادی با خلیفه مسلمان داشت، تصویری اسلامی از او با زبان شعر که مورد اقبال مردم بود، ترسیم کرد. این پژوهش به این پرسش‌های اساسی پاسخ می‌‌دهد: امویان چگونه از ادبیات و شعر سیاسی در مشروعیت‌‌بخشی به حاکمیت بهره بردند؟ شعر اخطل چگونه در مسیر تامین خواست دولت بنی‌امیه قرار گرفت و از چه مفاهیم و ابزارهایی استفاده کرد؟ یافته‌های این پژوهش تحلیلی-انتقادی نشان می‌دهد که اخطل با بهره‌گیری از مضامین گوناگون شعری تلاش کرد حکومت امویان را امری مشروع، الهی و موهبتی آسمانی معرفی کند. این شاعر از تعبیرها و مضمون‌هایی استفاده می‌کرد که توجیه‌کننده اهداف سیاسی امویان است. ترویج تفکر موروثی‌‌بودن خلافت، قدسیت‌‌بخشی، استفاده از القاب و عناوین مذهبی و تبلیغ اصالت و نجابت اشرافی بنی‌امیه از جمله رویکردهای شاعر در مشروعیت‌نمایی حکومت امویان است.

Since the Umayyads did not have a religious standing among the people and their government did not have the necessary religious and political legitimacy, they made great efforts to obtain this legitimacy among the people. They gathered poets and Hadith and Akhbar forgers in Sham and took propaganda advantages of them through giving many gifts. One of these poets was al-Akhtal, a Christian poet who used extreme exaggeration to praise the Umayyad rulers and declared them the best of Quraysh and the most deserving people for in Caliphate. Despite his differences of opinion with the Muslim Caliph, this Christian poet depicted an Islamic image of him with the language of poetry that was favored by the people. This research answers these fundamental questions: How did the Umayyads use political literature and poetry to legitimize their rule? How did al-Akhtal’s poetry get in the way of the Umayyad government's request and what concepts and tools did it use? The findings of this analytical-critical study show that al-Akhtal, using various poetic themes, attempted to introduce the Umayyad rule as a legitimate, divine and heavenly blessing. The poet used interpretations and themes that justified the Umayyad's political aims. Promoting the idea of ​​heredity of the Caliphate, sanctification, the use of religious titles and promotion of aristocratic nobility are among the poet's approaches to legitimizing Umayyad rule.

ایـن پژوهش به این پرسش های اساسی پاسخ می دهد: امویان چگونه از ادبیات و شعر سیاسی در مشروعیت بخشی به حاکمیت بهره بردند؟ شعر اخطل چگونه در مـسیر تأمین خواست دولت بنی امیه قرار گرفت و از چه مفاهیم و ابزارهایی استفاده کرد؟ یافته های این پژوهش تحلیلی -انتقادی نشان می دهد که اخطل بـا بهـره گیـری از مضامین گوناگون شعری تلاش کرد حکومـت امویـان را امـری مـشروع ، الهـی و١. روش پژوهش و چارچوب نظری این پژوهش به روش تحلیلی - توصیفی با استناد به شواهدی از شعر اخطـل و بـا بررسـی زمینه های تاریخی ، سیاسی ، اجتماعی با تکیه بر منابع ادبی و با بهره گیری از قرآن ، حـدیث و سایر منابع تاریخی به بررسی آرای شاعر و نقش ایشان در ایجاد مقبولیـت اجتمـاعی و مشروعیت بخشی به حکومت بنی امیه می پردازد. شـعر سیاسـی اخطل ، ناقل و مروج همین اندیشه است ؛ چنانکه در این زمینه در مدح بنی امیـه و خلافـت آنان گفته است که خلافت فقط شایسته خاندان بنـی امیـه اسـت و ایـن مقـام در سرشـت ، سرنوشت و تقدیر آنان نوشته شده است ؛ مقامی که باید از پدر بـه پـسر همچـون سـلطنتی موروثی و کسرایی در خاندان بنی امیه دست به دست شود؛ بنابراین ، از شعر به عنوان ابـزاری برای مدح امویان استفاده مـی شـد.