خلاصة:
تبیین موضوع: امروزه مناطق ساحلی و شهرهای واقع در آن به عنوان مهمترین اجزا و عناصر تشکیل دهندة نظام شهری محسوب میگردند. شهرهای ساحلی همواره در معرض آسیبهای ناشی از مخاطرات محیطی و انسانی قرار دارند و بیتوجهی به آنها، مشکلساز خواهد بود. روش: تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است که مبتنی بر اطلاعات کتابخانهای و آماری انجام گرفته است. ابتدا عوامل مؤثر بر میزان آسیبپذیری اجتماعی شهرها مشخص گردید و سپس تمام شهرهای مورد در گروههای همگن طبقهبندی شدند و از طریق مدل GWR مورد ارزیابی فضایی قرار گرفتند. یافتهها: نتایج نشان داد که به ترتیب عوامل عدم دسترسی به منابع انرژی و سوخت، اجتماعی، کالبدی، اقتصادی، جمعیت وابسته، عدم دسترسی به منابع آب آشامیدنی سالم و شناوری جمعیت دارای بیشترین تأثیر بر آسیبپذیری اجتماعی شهرهای مورد مطالعه بودند. همچنین نتایج مدل تحلیل خوشهای مشخص نمود که شهرها در پنج خوشه طبقهبندی میشوند. نتایج: میتوان گفت که عوامل بهدست آمده تقریبا تمام دلایل زیربنایی آسیبپذیری اجتماعی را پوشش میدهد. همچنین با توجه به نتایج بهدست آمده باید بیشترین سرمایهگذاری برای رفع مشکل آسیبپذیری در زمینه عدم دسترسی به انرژی و منابع سوخت صورت پذیرد، زیرا آسیبپذیری خانوارها بیشتر در این زمینه است. همچنین به دلیل وضعیت اجتماعی – اقتصادی مشابه خانوارهای شهرهای استان بوشهر، میزان آسیبپذیری اجتماعی اکثر شهرهای این استان نزدیک به هم میباشد. در نهایت میتوان اینگونه نتیجهگیری کرد بهدلیل وضعیت نامناسب اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ساکن در شهرهای ساحلی و همچنین وقوع مخاطرات طبیعی پر تعداد در این ناحیه، افراد ساکن این شهرها آسیبپذیری اجتماعی زیادی دارند.
Objective: Nowadays, coastal areas and the cities in it are considered as the most important components and elements of the urban system. Coastal cities are always vulnerable to damages from the environmental hazards and ignoring them will be problematic. Methods: This is a applied research and it is done by descriptive-analytical method that is based on library and statistics information. At first, factors affecting the social vulnerability of cities were identified and then all cities were classified in homogeneous groups and then were evaluated by GWR model. Results: The results showed that factors of lack of access to energy and fuel resources, social, physical, economic, dependent population, lack of access to healthy drinking water sources and population flotation had the most impact on social vulnerability of the studied cities. Also, the results of the cluster analysis model revealed that cities are classified in five clusters. Conclusion: It can be said that the resulting factorscovers almost all the underlying causes of social vulnerability. Also, according to the results, the most investment is needed to address the vulnerability of the lack of access to energy and fuel resources, as the vulnerability of households is more in this area. Also, due to the similar socioeconomic status of households in the cities of Bushehr province, the social vulnerability of most cities in this province is close to each other. Finally, it can be concluded that due to the inappropriate economic and social conditions of households who are living in coastal cities as well as the occurrence of natural hazards in the area, people living in these cities have a high social vulnerability.
ملخص الجهاز:
چنانچه از بررسي نتايج پژوهش هاي ديگران برميآيد، از آنجا که معمولا ميزان آسيب پذيري اجتماعي افراد در نواحي متفاوت ، با يکديگر فرق دارد و با توجه به اينکه تا کنون با وجود اهميت بسيار زياد استان هاي ساحلي و مخاطرات فراواني که آن ها را تهديد ميکنند، پژوهش هاي اندکي درباره آسيب پذيري اجتماعي اين استان ها انجام پذيرفته است ، اين تحقيق در نظر دارد ميزان آسيب پذيري اجتماعي شهرهاي بالاي ١٠ هزار نفر استان ساحلي بوشهر را بررسي نمايد و شهرهاي مورد مطالعه را در دسته هاي همگن تقسيم بندي کند و نتايج را به صورت فضايي تحليل نمايد.
جدول ٤- متغيرهاي بارگذاري شده در عوامل و مقدار بار عاملي بدست آمده از ماتريس دوران يافته (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به جدول (٤) به ترتيب عوامل عدم دسترسي به منابع انرژي و سوخت ، اجتماعي، کالبدي، اقتصادي، جمعيت وابسته ، عدم دسترسي به منابع آب آشاميدني سالم و شناوري جمعيت داراي بيشترين تأثير بر آسيب پذيري اجتماعي شهرهاي مورد مطالعه بودند.
در مرحله بعد، براي سنجش سطح بندي ميزان آسيب پذيري اجتماعي شهرهاي مورد مطالعه ، در محيط نرم افزار SPSS از مدل تحليل خوشه اي سلسله مراتبي استفاده گرديد و پس از انجام محاسبات و تحليل ها، نتايج به صورت نمودار و جدول هاي مختلفي ظاهر گرديدند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ٣- نمودار درختي شهرهاي مورد مطالعه در استان بوشهر (ترسيم : نگارندگان ) با توجه به تحليل صورت گرفته خوشه ها در پنج سطح به شرح زير ارائه شده است : در بالاترين سطح (سطح اول ) که شهرهاي داراي بيشترين آسيب پذيري اجتماعي را نشان ميدهد، شهرهاي جم و بندر دير قرار گرفته اند.