خانه‌های انصاف؛ نوسازی قضایی یا بازگشت به سنت‌های دادرسی مقالة

تاریخ ایران بهار و تابستان 1399 - شماره 86 التصنيف ج (Ministry of Science/ISC (‎20 صفحة - من 101 إلی 120 )

الکلمات المفتاحية: انقلاب سفید دولت پهلوی دادگستری خانه انصاف Houses of Equity Pahlavi state the judiciary White Revolution

fa en

خلاصة:

یکی از ویژگی‌های تاریخی سنت دادرسی در ایران، غیررسمی بودن و خودسامانی و استقلال نسبی این نهاد از تشکیلات دولتی بوده است. در دوران مدرن به دنبال آشنایی ایرانیان با نهادهای دادرسی اروپایی و آگاهی از کاستی‌های نهادهای سنتی، یکی از اقدامات اصلاحی دولتمردان قاجار و پهلوی نوسازی نهادها و شیوه‌های دادرسی ایران بود. از جمله این اصلاحات نوسازی قضایی بود که در دهه چهل در قالب انقلاب سفید انجام شد. اصل نهم انقلاب سفید به طرح ایجاد خانه‌های انصاف اختصاص داشت که هدف از آن گسترش عدالت قضایی و ایجاد تشکیلات دادرسی در مناطق روستایی بود. این مقاله با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع موجود بر آن است که زمینه و کارکردهای نهاد خانه انصاف را مطالعه و بررسی کند و به این سوال پاسخ دهد که ضرورت تشکیل خانه انصاف چه بود و چگونه می‌توان نسبت این تحول را با انقلاب سفید تبیین کرد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد خانه‌های انصاف با بهره‌گیری از رویه‌ها و نیروهای سنتی موجود، ضمن کاستن از بار پرونده‌های قضایی، بوروکراسی دولتی را در عرصه دادرسی گسترش دادند و دادرسی غیررسمی را در قالب دادرسی رسمی درآوردند.

ملخص الجهاز:

این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع موجود بر آن اســت که زمینه و کارکردهای نهاد خانه انصاف را مطالعه و بررســی کند و به این سؤال پاسخ دهد که ضرورت تشکیل خانه انصاف چه بود و چگونه میتوان نســبت این تحول را با انقلاب سفید تبیین کرد؟ یافته های پژوهش نشان میدهد خانه های انصاف با بهره گیری از رویه ها و نیروهای سنتی موجود، ضمن کاستن از بار پرونده های قضایی، بوروکراسی دولتی را در عرصه دادرسی گسترش دادند و دادرسی غیررسمی را در قالب دادرسی رسمی درآوردند. عرف جز قانون شامل تمام منابع حقوقی همچون رویه های قضایی و عادات و رسوم تجارتی و غیره می شود که به تدریج و خودبه خود میان همه مردم یا گروهی از آنان به عنوان قاعده ای الزام آور مرسوم شده و به صورتی پایدار درآمده است (ویلم فلور، نظام قضایی ایران در عصر قاجار، ترجمه حسن زندیه (قم : انتشارات حوزه و دانشگاه ،١٣٩٠)، ص ٥؛ ناصر کاتوزیان ، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوق ایران (تهران : انتشارات مدرس -به نشر، ١٣٦٩)، ص ١٧). تشکیل خانه های انصاف با وجود اصلاحات و نوسازی قضایی در دوره پهلوی اول ، کیفیت دادرسی رضایت بخش نبود و تحت تأثیر ملاحظات سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی قرار داشت . ٦. محمودی جانکی ، فیروز، «رسمی سازی عدالت غیررسمی در ایران با تأکید بر زمینه های تاریخی - اجتماعی شکل گیری خانه انصاف و شورای داوری »، حقوقی دادگستری، شماره ٦٢ و ٦٣ (بهار و تابستان ١٣٨٧)، ص ١٠٨.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول