خلاصة:
یمن کشوری با تاریخ کهن و جغرافیای ویژه در شبه جزیره عربستان است موقعیت جغرافیایی آن که پیوند دهندهی دریای سرخ و اقیانوس هند از طریق تنگه استراتژیک باب المندب و همچنین همسایگی آن با عربستان و شاخ آفریقا از گذشتههای دور این کشور را در کانون توجهات و نفوذ قرار داده است و جنگها و درگیریها و بحرانهای زیادی را در طول تاریخ به این کشور تحمیل کرده است. در این میان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به عنوان دو کشور مهم و کلیدی در منطقه خاورمیانه در قبال یمن حائز اهمیت میباشد. از این رو، این مقاله در پی پاسخگویی به این سؤال اصلی است که 'علل و انگیزههای جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای نقشآفرینی و تأثیرگذاری بر عرصهی تحولات یمن چیست؟'. این پژوهش با بهرهگیری از نظریهی سازهانگاری و مفاهیم بنیادین این نظریه یعنی هویت و نقش و اهمیت آن در تعریف منافع ملی و رفتار سیاست خارجی این فرضیه را مطرح میکند، 'دو کشور ایران و عربستان سعودی هم به دلیل بسترهای هویتی متفاوت و هم به دلیل پیگیری اهداف و منافع ایدئولوژیک (غیر مادی) و استراتژیک (امنیتی)، خواهان نقشآفرینی و جهت دهی به تحولات یمن هستند'. بنابراین این مقاله با استفاده از روش پژوهشی تحلیلی ـ تببیینی و با استفاده از شیوه گردآوری مطالب به صورت کتابخانهای در پی پاسخ به سوال اصلی و آزمون فرضیه مطرح شده میباشد.
ملخص الجهاز:
در مقاله Study of Factors Affecting Saudi-Iranian Relations and “ Alikhani And (Conflicts and Their Resulting Behavior Pattern” ٢٠١٦,Zakerian(، نويسندگان در خصوص علل بروز تعارضات ميان اين دو کشور بيان ميدارند که عربستان و ايران به عنوان دو قدرت منطقه اي در حفظ نظم بين المللي در منطقه ي خليج فارس و خاورميانه اهميت زيادي دارند عليرغم تمام تحولات صورت گرفته در عرصه داخلي هر دو کشور در دوران رياست جمهوري خاتمي و هاشمي رفسنجاني سياست خارجي اين دو کشور به سمت همگرايي تمايل داشته ولي بعد از اين دوران با آغاز رياست جمهوري احمدي نژاد تنش و رقابت ميان ايران و عربستان افزايش يافته و واگرايي ميان هر دو کشور شدت يافت .
در مقاله ”Iranian Relations -The Security Dilemma in Saudi “ )٢٠١٥,Huwaidin( نويسنده به معضلاتي که در روابط خارجي ميان ايران و عربستان سعودي از منظر تاريخي و سياسي وجود دارد اشاره مينمايد در اين مقاله به اين نکته اشاره شده است که عربستان و ايران به عنوان دو متحد کشورهاي غربي به ويژه آمريکا منافع مختلف اين کشورها را در منطقه تامين مينمودند ولي با ظهور انقلاب اسلامي و بروز اختلافات شديد ميان ايران و ايالت متحده نزديکي عربستان سعودي به آمريکا به عنوان متحد، يکي از علل اختلاف ميان دو کشور گرديده است عربستان سعودي و آمريکا همواره از اين ائتلاف عليه ايران استفاده مينمايند از آن گذشته هر دو کشور به عنوان قدرت هاي منطقه اي سعي در افزايش قدرت خود و تضعيف ديگري دارند زيرا هر دو کشور علاوه بر اينکه خود را رهبر جهان اسلام قلمداد ميکنند ادعاي قدرت برتر در منطقه را نيز دارند رقابت هاي امنيتي، هويتي و تاريخي از ديرباز اين دو کشور را دچار اتخاذ سياست هاي مقابله جويانه نموده است .