خلاصة:
انجمن بلدیه بوشهر یکی از نهادهای مدنی برخاسته از انقلاب مشروطه بود که با هدف مشارکت مردم در عرصههای شهری و اجتماعی بهویژه ایجاد نظم و انضباط در زندگی شهری بهوجود آمد. در این مقاله با بهرهگیری از منابع تاریخی، بهویژه مطبوعات و اسناد آن دوره، روند شکلگیری بلدیه بوشهر، وظایف و علمکرد آن بررسی شدهاست. انجمن بلدیه بوشهر با چه موانع و مشکلاتی روبهرو شد و چه علل و عواملی مانع از تداوم فعالیتهای آن گردید؟ پرسشی است که این مقاله در پی پاسخ بدان برآمده است. بنابر یافتههای این پژوهش، علل و عواملی چون اختلاف نظر میان حکمرانان بوشهر با اعضای انجمن بلدیه، کمبود بودجه مالی بلدیه، بیاعتمادی و بدبینی مردم نسبت به نهادهای دولتی، درگیریهای ایلی و عشیرهای در منطقه و ناامنی و ناآرامیهای سیاسی-اجتماعی سراسری، از عوامل اصلی در ناکامی انجمن بلدیه در اجرای وظایف و دستیابی به اهداف و موانع عمده در تداوم فعالیتهای آن بود.
Bushihr baladiya (municipality) was one of the civil organization that came from the Constitutional Revolution, which was created in order to involve people in various social area, especially to develop discipline in urban life. Although this council was important in those years as one of the first serious experiences of the Iranian people in the fulfillment of democracy, it faced serious problems at the beginning. This paper considers the contents of the publication, documents and historical sources by using the historical research way based on description and analysis, shows the process of formation of Bushihr baladiya and how it works. The present research examines the performance of baladiya and moreover search deeply about the chances and challenges. This research is for answering the question: what were the problems that Bushihr baladiya had faced with them? It seems that several factors such as lack of development of necessary social and economic structures in the country, the government inability in providing and running councils, interference and influence of local powers such as tribal pressures and disturbances and the prevalence of various diseases were serious obstacles in continuation of the activities of that.
ملخص الجهاز:
بنابر يافته - هاي اين پژوهش ، علل و عواملي چون اختلاف نظ ر ميان حکمرانان بوشهر با اعضاي انجمن بلديه ، کمبود بودجه مالي بلديه ، بياعتمادي و بدبيني مردم نسبت به نهادهاي دولتي، درگيريهاي ايلي و عشيره اي در منط قه و ناامني و ناآراميهاي سياسي-اجتماعي سراسري، از عوامل اصلي در ناکامي انجمن بلديه در اجراي وظايف و دستيابي به اهداف و موانع عمده در تداوم فعاليت هاي آن بود.
بيط رفان، محمد، مديريت شهري نوين در ايران؛ تجربه انجمن هاي بلدي در دوره مشروطيت ، تهران، نشر تاريخ ايران، ١٣٩٥ش ؛ فلاح توتکار، حجت و محمد بيط رفان، »شکل گيري و عملکرد انجمن بلديه اصفهان در دوره اول مجلس شوراي ملي«، مط العات تاريخ فرهنگي، س دوم، ش ٧، بهار ١٣٩١، صص ٩٣-١٢١؛ فلاح توتکار، حجت و محمد بيط رفان، »شکل گيري و عملکرد انجمن بلديه تهران در دورٔە اول مجلس شوراي ملي«، تاريخ اسلام و ايران، ش١٢، زمستان ١٣٩١، صص ١٤٣-١٦٢؛ بيط رفان، محمد، »شکل گيري اولين انجمن بلدي مشهد در دوره اول مجلس شوراي ملي«، تاريخ نو، ش ٤، پاييز و زمستان ١٣٩١، صص ٥-٢٥؛ ابراهيمي، مرتضي و سهيلا ترابي فارساني، »نقش بلديه در کنترل بازار در دوره پهلوي«، پژوهش هاي تاريخي ايران و اسلام، دوره ١١، شماره ١٩، پاييز و زمستان ١٣٩٥، صص ١-٢١؛ قديمي قيداري، عباس و مرتضي شهسواري، »بلديه تبريز گذر از محله گرايي به هويت شهري«، تاريخ نامه ايران بعد از اسلام، سال هشتم ، ش١٤، بهار و تابستان ١٣٩٦، صص ١٨٣- ٢١٩؛ خدامي مهدي و ديگران، »بررسي عملکرد بلديه در دوره پهلوي اول، نمونه پژوهي شيراز«، پژوهش هاي تاريخي، سال دهم ، ش٣٩، پاييز ١٣٩٧، صص ١-٢٣؛ يوسفيفر، شهرام و زهره شيرين بخش ، »بلديه و اصناف: چالش هاي مديريت شهري نوين در دوره پهلوي اول«، پژوهشنامه تاريخ اجتماعي و اقتصادي، سال هشتم ، ش١٥، بهار و تابستان ١٣٩٨، صص ٢٣٩-٢٦١.
با تضعيف نهادهاي مدني و کمرنگ تر شدن حضور مردم در اداره شهر و با توجه به شرايط و فضاي سياسي کشور از دوره مشروطيت تا جنگ جهاني اول، حمايت هاي جدي از انجمن بلديه صورت نگرفت .