خلاصة:
رویکردهای محققان معاصر درباره احادیث و سنت نبوی از موضوعات محوری در حوزه حدیث‌پژوهی است. محمد شحرور از نوگرایانی است که مبانی خاصی در تضعیف و نقد متن احادیث نبوی دارد و با دیدگاه فروکاهشی و انتقادی، احادیث نبوی را در جوامع حدیثی اهل سنت مورد ارزیابی قرار داده است. این پژوهش بر آن است تا به روش توصیفی- انتقادی دیدگاه شحرور در شیوه‌های نقد احادیث نبوی را مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که شحرور در دو حوزه نقد سندی و متنی، روش نیل به احادیث صحیح نبوی را بیان کرده است. نفی عدالت صحابه، تنها دیدگاه انتقادی وی از سند احادیث نبوی نقل شده توسط صحابه است که با این دیدگاه تمامی روایات را صحیح پنداشته‌اند. تعارض روایات با آیات قرآن، اختلاف متن روایات با یکدیگر، تعارض با عقل، تشابه متون روایی به متون قبل از اسلام و مخالفت روایات با ضروریات دین اسلام از مهمترین روش‌های شحرور در نقد متن روایات نبوی است. از جمله نقدها به رویکرد شحرور را می‌توان شتاب‌زدگی وی دانست که ناشی از عدم تتبّع جامع در حوزه روایات است؛ زیرا وی در نقد سند و متن روایات به جمع آوری شواهد جانب‌دارانه براساس رویکرد تقلیل‌گرایانه خویش به سنت نبوی پرداخته و تمام معیارهای نقد متن روایات را در نظر نگرفته است.
The approaches of the contemporary scholars to the Prophetic hadiths and sunnah is among the central issues in the field of hadith research. Mohammad Shahrur is one of the modernists who has special principles in debilitating and criticizing the texts of the Prophetic hadiths and has evaluated the Prophetic hadiths in Sunni hadith circles with a reductionist and critical perspective. Using the descriptive-critical method, this study intends to examine Shahrur’s perspective in the methods of criticizing the Prophetic hadiths. The results indicate that Shahrur has expressed the method of having access to the sound Prophetic hadiths in the two areas of documentary and textual criticism. The negation of the justice of the Companions is his only critical view of the documents of the Prophetic hadiths narrated by the Companions. Given this view, he has considered all the narrations to be sound. Conflict between narrations and the verses of the Quran, differences in the texts of narrations, conflict with reason, similarity of narrative texts to pre-Islamic texts and the disagreement of narrations with the necessities of Islam are the most important ways of Shahrur in criticizing the texts of the Prophetic narrations. Among the criticisms leveled at Shahrurchr('39')s approach, one can refer to his haste, which is due to the lack of comprehensive investigation in the field of narrations because, in criticizing the documents and texts of the narrations, he has collected biased evidence based on his reductionist approach to the Prophetic sunnah and has not considered all the criteria for criticizing the texts of the narrations.
ملخص الجهاز:
(شـحرور، ٦٨) شحرور اين کلام را محتمل بسياري از اشتباهات و مغالطـه دانسـته و نقـدهايي را بـر ايـن روايت و انديشه ذکر مينمايد: ١- انتساب اين روايت بـه پيـامبر(ص ) مـورد ترديـد اسـت ؛ زيـرا ممکـن نيسـت کـه پيامبر(ص ) وصف کمال را به طور کامل و علي الإطلاق به گروه صـحابه منتسـب کنـد در حاليکه او ميداند که در بين آنها منافق ، دروغگو و کساني که جهت منافع خود بودند، يافت ميشود که قرآن به تعبير «أشد کفرا» از آنها ياد کرده است .
(سـيوطي ، ٢٠٧/١) نيز صبحي صالح در اين باره مينويسد: «بيشتر علماء به مراسيل صحابه ، احتجـاج کرده اند و آن را ضعيف نميدانند؛ زيرا غالبا صحابي که حديث را نقل ميکند، سماع مستقيم از پيامبر(ص ) براي او معذور نبوده است » (صالح ، ١٢٧) که شحرور در نقد سـندي بـه ايـن مباني سندي اهتمام نداشته و آنها را مورد ارزيابي قـرار نـداده اسـت ؛ چراکـه موقوفـات و مراسيل صحابه به درجه احاديث مرفوع نبوي نميرسند و حجيت ندارند.
به نظر ميآيد شحرور در نقد عبارت «رضي الله عنهم » به سـياق آيـات توجه نداشته است و عجولانه تمامي صحابه را از اين عبارت جدا دانسته است ؛ در حاليکه براساس آيه ١٠٠ سوره توبه ، مؤمنان از امت اسلام ، به سه طائفه تقسـيم مـي شـوند: يکـي سابقون اولون از مهاجرين و يکي سابقون اولون از انصار و طائفه سوم کسـاني کـه ايـن دو طائفه را به احسان (به حق ) پيروي کنند و آيه دو طائفه اول را مي ستايد به اينکه ايشان در ايمان آوردن به خدا و بر پا کردن پايه هاي دين ، سبقت و تقدم داشـته انـد و بطـوري کـه از سياق آيه استفاده مي شود، مي خواهد اين دو طائفه را بر ديگر مسـلمانان بـا ايمـان برتـري دهد.
(
, 
, 
)
