خلاصة:
فرهنگ اسلامي تأكيد ويژهاي بر عدالت اجتماعي دارد. قرآن كريم، پيامبر اسلام و ائمه معصومين بر عدالت به عنوان اساس دين تأكيد كردهاند. آيات بسيار و احاديث معتبر و متواتر در باب عدالت و شاخههاي مختلف آن ارائه گرديده است. مبحث عدالت اجتماعي يكي از مباحث عمده و پايهاي اسلام به شمار ميرود كه امروزه همپاي نظريات متأخر و مدرن دنيا توانسته حوزههاي علمي را با بنيانهاي آسماني خود منطبق گرداند، بطوريكه گاهي اين احساس كاملاً به حقيقت ميپيوندد كه برخي از رويكردهاي انسانگرايانه نظريههاي مدرن از بطن اسلام و قرآن برآمده است. از جمله رويكردهاي انسانگرانه عصر اخير كه شاخصهاي آن انطباق بسياري با آموزههاي قرآني و اسلامي دارد، رويكرد حكمروايي شهري است. ظهور نهضتهای اجتماعی گسترده، تکثیر اشکال جدید سازمان اجتماعی و تقاضا برای افزایش مشارکت سیاسی، منجر به نوعی دموکراتیکسازیِ گسترده در رژیمهای اقتدارگرا در اواخر دهه 1980 و اوایل دهه 1990 شد، و نوعی گذار از نقش ساختارهای رسمی و حکومتها به عنوان محور تصمیمگیری، به نقش جامعه مدنی در اعمال حقوق دموکراتیک و انجام وظایف روی داد. چالشهایِ فرارویِ رویکردِ سنّتیِ بخش عمومی در حکومت شهری، اثراتی بر ابعاد مختلف حکمروایی و مديريّت در دهه 1990 داشته است. این ابعاد مواردی چون ترتیبات سیاسی، فرایندهای تصمیمگیری، روشهای تضمین پاسخگویی، تخصیص نقشها و مسئولیتهای بنگاههای بخش عمومی و دیگر تأمین کنندگان بالقوه خدمات بين سطوح مختلف حکومت و تجهیز و تخصیص منابع مالی برای توسعه شهری را در بر میگیرد. به اين ترتيب در اوايل دهه 1980 و 1990 شاهد گذار از حكومت به رويكرد حكمروايي شهري بوديم.
هدف از اين مطالعه بررسي مفهوم عدالت اجتماعي در رويكرد نظري حكمروايي شهري به مثابه يك پايگاه نوين در مديريت شهر و منابع آن است. سؤال اساسي مقاله اين است كه جايگاه عدالت در نظريه حكمروايي شهري، ذيل چه شاخصهايي مطالعه ميشود؟ و با رويكرد توصيفي و تحليلي به بازنمايي ويژگيهاي هر يك از معيارهاي فوق در ارتباط با مديريت شهر و تحقق عدالت اجتماعي در تخصيص منابع شهري و مديريت آن پردازد. در اين راستا در گام اول از روش مطالعه اسنادي به جمعآوري منابع مورد نياز مبادرت خواهد شد. در گام دوم از مطالعه ميداني، در قالب مصاحبههايي عميق بهره گرفته ميشود و نهايتاً در گام سوم سعي بر آن خواهد بود كه با رويكرد سيستمي نتايج مطالعه جمعبندي و ارائه شود.
آنچه از مطالعه نتايج بر ميآيد بر اين امر استوار است كه مديريت بر شهر، با تكيه بر مؤلفههاي حكمروايي شهري دستاوردهاي بسيار با اهميتي در ارتباط با تحقق عدالت اجتماعي در دسترسيِ شهروندان به منابع و تقويت ابعاد نظارتي شهروندان بر اعمال و تصميمات مديران شهري دارد؛ مقولهاي كه آموزههاي ديني و اسلامي بر آن تأكيد دارد.