ملخص الجهاز:
و رمان بزبان فرانسه داستان و قصۀ خیالی معنی میدهد از آنجا که میل طباع بنوع قصه و حکایت زیاد است ، بلکه اکثر مطلق افسانه را دوست دارند و مطالعۀ هرگونه روایت بی سروته را فرصت شمارند فلاسفۀ بزرگ و ادبای نامی و نویسندگان بارع این شور و شوق را مغتنم دانسته ، بابداع و تالیف رمانهای ادبی- اخلاقی- اجتماعی- تاریخی- فکاهی و به جمع و ترکیب قصص عالم پرداخته ، و برای تهذیب اخلاق و ارتقاء نفوس افسانه ها را با حقیقت آمیخته - که چون طالبان حکایت و عاشقان روایت آن قصه های شیرین و داستان نمکین را بخوانند در ضمن از گفتار دلپسند عقلا و نصایح سودمند حکما بهره مند شده ، نیک را از بد بدانند و زشت را از زیبا تمیز دهند، و بدقایق امور و حقایق تاریخ عالم و رموز و تجارب امم پی برند، از فهم هر قضیه عبرت گیرند و از مطالعۀ هر واقعه پند پذیرند.
این بخش از شخصیت فرهنگی آل احمد، روشنفکر چندوجهی و تأثیرگذار، را به اهل پژوهش در تاریخ معاصر بگذاریم و ببینیم ، در گذر زمان ، جایگاه او به عنوان داستان نویس ، چه تغییری کرده است ؟ و آثار او برای ما و در حال حاضر چه معنایی دارند؟ همان طور که ناقدان باورمند به «نقد مبتنی بر دریافت خواننده » - مانند هانس یاوس و ولفگانگ آیزر - گفته اند(١)، تجربه و ذوق و سلیقۀ تغییریابندۀ خوانندگان دوره های گوناگون ، در برکشیدن نویسندگان یا کاستن از قدر آنان ، نقش دارد؛ و سبب جابه جائی جایگاه اثرآفرینان در تاریخ ادبیات می شود.