تاثیر درآمدهای نفت بر روند دولت سازی در دوره پهلوی دوم مقالة

امروزه دولت و دولت سازی در مرکز مطالعات سیاسی قرار دارد. بر اساس این امر مهم این مقاله بر آن است تا تبین نماید درآمدهای نفت در دوره پهلوی دوم چگونه بر روند دولت سازی تاثیر گذار بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که یکی از گسترده ترین تجارب دولت سازی در ایران در دوره پهلوی دوم همانند دوره پهلوی اول اما با فراز و نشیب بیشتری رخ داده است. فرضیه اصلی این مقاله این است که در دوره محمد رضا شاه دولت سازی بویژه از سال ۱۳۳۴ متااثر از درآمدهای نفت بود. درآمدهای نفت با تامین منابع مادی دولت سازی در کنار دیگر منابع برای کشور ایران به روند ساخته شدن دولت در چهار حوزة تامین نظم» توسعه دستگاه بوروکراسی, نهادسازی و توسعه گرایی را تسهیل و تسریع کرد. اما به جهت عدم توازن منطقی لازم میان این چهار حوزه نتوانسته است باید و شاید موفقیت چشمگیر را کسب نماید. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی و تاریخی است. بدین ترتیب که داده‌ها به شکل کتابخانه ای و از طریق فیش برداری» جمع آوری» تجزیه و تحلیل می شوند.

درآمدهای نفت با تأمین منابع مادی دولت سازی در کنار دیگر منابع برای کشور ایران به روند ساخته شدن دولت در چهار حوزة تأمین نظم ، توسعه دستگاه بوروکراسی ، نهادسازی و توسعه گرایی را تسهیل و تسریع کرد، اما به جهت عدم توازن منطقی لازم میان این چهار حوزه نتوانسته است باید و شاید موفقیت چشمگیر را کسب نماید. دوره دوم مقارن شد با کودتای ٢٨ مرداد ١٣٣٢ که شاه با تجربه تر شد و دوباره قدرت گرفت و همچنین به تثبیت قدرت خود پرداخت و با توصل به در آمدهای نفت به تقویت ارتش همت گمارد و توانست تا حدود زیادی نظم دلخواه رو در جامعه برقرار کند و به توسعه مورد نظر خود در مسیر دولت سازی پیش رود هر چند در این دوره به جهت اینکه دولت ماهیت رانتی به خود میگیرد تا حدودی نفت اثرات منفی با خود به همراه دارد. مقاله حاضر به دنبال پاسخ دقیق و درست به این سوال است که درآمدهای نفت چگونه بر روند دولت سازی در دوران پهلوی دوم تأثیر گذاشته است و می خواهد با اتکاء به نسل دوم نظریه های نفت و سیاست (اثرات مثبت و منفی نفت ) بررسی کند که محمدرضا شاه پهلوی همانند رضاشاه پدر توانسته است با بهره گیری از متغیری چون نفت روند دولت سازی را بویژه از سال ١٣٣٢ ادامه دهد.