خلاصة:
در این مقاله کوشیده‌ایم برخی از مهم‌ترین جنبه‌های احیاگری تفکر دینی را در اندیشه‌های امام خمینی تبیین کنیم. در این جهت، دو ابزار مهم به عنوان ابزارهای اصلی احیاگری در اختیار امام خمینی قرار داشت که عبارت بودند از: 1. تشخیص مشکلات عارض بر جامعۀ دینی؛ 2. ارائۀ راه‌حل‌ها و تلاش برای اجرایی‌کردن آن‌ها. در این مقاله ادعای اصلی ما که به صورت فرضیه مطرح کرده‌ایم، این است که امام خمینی به‌سبب دراختیارگرفتن ابزارهای لازم برای پیشبرد اهداف احیاگری دینی در هر دو حوزۀ نظری و عملی توانست بر نهضت احیاگری تفکر دینی معاصر تاثیری مثبت داشته باشد. دلیل این مدعا را می‌توان در بهره‌گیری امام خمینی از ظرفیت‌های موجود در مکتب اسلام و تئوری ولایت مطلقۀ فقیه برای ادارۀ نظام سیاسی مبتنی بر دین جست‌وجو کرد؛ چون ایشان توانستند با بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها و استفاده از حمایت توده‌های مردمی، برای براندازی نظامی مستبد و برقراری نظام «جمهوری اسلامی» شاهکاری بی‌بدیل در جهان اسلام خلق کنند.
یحاول هذا المقال شرح بعض أهم جوانب إحیاء الفکر الدینی فی أفکار الإمام الخمینی . وفی هذا الصدد، کانت هناک أداتان مهمتان عند الإمام الخمینی کأدوات إحیاء رئیسیة، هی: 1- تحدید المشاکل العارضة علی المجتمع الدینی. 2- تقدیم الحلول ومحاولة تنفیذها. والفرضیة الرئیسیة لهذه الورقة هی أن الإمام الخمینی کان له تأثیر إیجابی علی حرکة التفکیر الدینی المعاصر من خلال امتلاکه للأدوات اللازمة للنهوض بأهداف الإحیاء الدینی فی کلا المجالین النظری والعملی. والدلیل علیها هو استخدام الإمام الخمینی للقدرات الحالیة فی مدرسة الإسلام ونظریة ولایة الفقیه المطلقة لإدارة نظام سیاسی قائم علی الدین؛ لأنه استطاع أن یستغل هذه القدرات ویستخدم الدعم الشعبی للإطاحة بالجیش السلطوی وإنشاء نظام "الجمهوریة الإسلامیة"، وخلق إنجازا لا مثیل له فی العالم الإسلامی.
This article examines some of the most important aspects of the revival of religious thought in the thoughts of Imam Khomeini (RA). In this regard, two important tools were presented to Imam Khomeini as the main means of resuscitation: 1. identifying the problems in the religious community, 2. Delivering solutions and trying to implement them. The main claim of the article, which is hypothesized, is that Imam Khomeini, having taken the necessary tools to advance the goals of religious rehabilitation in both theoretical and practical fields could have a positive effect on the revival of contemporary religious thought. The reason for this claim can be sought in his use of the capacities of the Islamic school and the theory of the divine rule of the Faqih for the administration of a religious-based political system, since he was able to exploit these capacities as well as the support of the masses to overthrow the tyrannical military and established the Islamic Republic system as a great work in the Muslim world.
ملخص الجهاز:
احیاگری دینی، ولایت فقیه، احیای حج، تحجرگرایی، فرقه‌گرایی، جدایی دین از سیاست مقدمه احیای تفکر دینی در مکتب امام خمینی در سنّت پیامبر اسلام و تأسّی از رویۀ اهل‌بیت ریشه دارد؛ علاوه بر این، مراجعه به آثار امام خمینی و سیرۀ عملی ایشان نیز حکایت از این امر دارد.
امام خمینی همچنین در معرفی احیاگران بزرگ تاریخ، در گام اول برمبنای سخن امام حسین که قیام و نهضت خود را اصلاحگری در امّت پیامبر و امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر معرفی کرده بود (مجلسی، 1403ق، ج44، ص329)، آن حضرت را احیاکنندۀ دین اسلام تا آخرالزمان و امام زمان را احیاگر دین برای همیشه می‌دانست؛ بنابراین، بی‌مناسبت نیست که خطبۀ 131 نهج‌البلاغه را که در آن امام علی اهداف حکومت اسلامی و فلسفۀ اصلاح دینی را تبیین می‌کند، یادآور شویم؛ چراکه منویات امام خمینی با اهداف اهل‌بیت همخوانی دارد و در تعقیب همان دین و آیین است.
برای بیان واضح‌تر این تحول فرهنگی، در جدول زیر به تجزیه و تحلیل وضعیت و ساختار فرهنگی رژیم پهلوی و سپس تأثیر امام خمینی بر نهضت احیاگری تفکر دینی، با عنوان تأثیر انقلاب اسلامی (به تصوير صفحه مراجعه شود) استعمارگران مهم‌ترین مانع در برابر خود را «اسلام» و فرهنگ آزادی‌بخش آن می‌دانستند؛ ازاین‌رو بسیار تلاش کردند تا «فرهنگ اسلامی» را در جامعۀ ایران نابود کنند یا به تحریف بکشانند.
(
, 
, 
)
