شواهد یخچال های کواترنر پایانی در حوضه تنگوئیه سیرجان مقالة

پژوهش های ژئومورفولوژی کمی زمستان 1392 - شماره 7 التصنيف العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎18 صفحة - من 111 إلی 128 )

الکلمات المفتاحية: سیرجان یخچال خط برف دائمی سیرک کواترنر پایانی حوضه تنگوئیه

خلاصة:

وجود آثار یخچالی به عنوان یکی از مواریث اقلیمی کواترنر در سرزمین ایران نشان دهنده حاکم بودن یخچال ها در بخش های مختلفی از ایران در گذشته محسوب می شود. لذا با توجه به این آثار و شواهد می توان شرایط اقلیمی گذشته را بازسازی نمود. هدف از این پژوهش شناسایی شواهد یخچال های کواترنر پایانی در حوضه تنگوئیه سیرجان می باشد. نقشه های توپوگرافی، تصاویر ماهواره ای و داده های اقلیمی ابزار و داده های مورد استفاده در این پژوهش می باشند. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار های ARC GIS، SURFER و GLOBAL MAPPERاستفاده شده است. شناسایی شواهد یخچال های کواترنر مشتمل بر 4 دسته از شواهد بود که عبارتند از: شاخص هـای مـورفیک، شواهد اقلیمی، شواهد ژئومورفولوژیکی و شاخص های آزمایشگاهی. با استفاده از شاخص های مـورفیک (فرم خطوط منحنی میزان بر روی نقشه های توپوگرافی) و تصاویر ماهواره ای، نواحی تحت سلطه پهنه های یخی و آثار 251 سیرک یخچالی شناسایی شد. شواهد اقلیمی نشان دهنده این است که حوضه تنگوئیه نه تنها در کواترنر حدود 9 درجه نسبت به زمان فعلی سردتر بوده بلکه بارش آن نیز نسبت به زمان حال تقریبا دوبرابر بیشتر بوده است. از طرفی سیرک های یخچالی، دره های یخچالی و یخرفت ها به عنوان مشخص ترین شواهد ژئومورفولوژیکی یخچال ها در حوضه مورد مطالعه شناسایی شدند. در نهایت شاخص های آزمایشگاهی (گرانولومتری ) به عنوان تکمیل کننده شواهد یخچال ها، وجود رسوبات یخچالی را در حوضه تنگوئیه به اثبات رسانید. همچنین با استفاده از روش رایت خط مرز برف دائمی در دوران حاکمیت یخچال ها در حوضه تنگوئیه در ارتفاع 2719 متری و به روش ارتفاع کف سیرک پورتر در ارتفاع 2714 متری تخمین زده شد.

ملخص الجهاز:

اگرچه موقعيت کنوني سرزمين ايران و تسلط شرايط خشک و نيمه خشـک ، وجـود حاکميـت يخچـال هـا را در ايـن سرزمين با شک و ترديد همراه کرده است ، اما وجود شواهد و آثار ژئومورفولوژيکي يخچال ها در منـاطق مختلـف ايـران ، عملکرد يخچال ها در اين مناطق را نشان مي دهد (وزيري ، ١٣٨٢، به نقل از رامشت ، لشکري ، لاجـوردي و محمـدآبادي ، ١٣٩٠). همچنين رامشت و محمدآبادي (١٣٨٨) در پژوهشي ديگر، آثار يخچال هاي طبيعي را در حوضة تيگراني ماهان بررسي کرده و ارتفاع خط مرز برف دائمي در ايـن حوضـه را در دورة حاکميـت يخچـال هـا در ارتفاع ٢٩١٦ متر تعيين کردند. در مرحلة بعد با توجه به فرم منحني ميزان ها در نقشه هاي توپوگرافي ١:٥٠٠٠٠ و تصـاوير مـاهواره اي گوگـل ارث ، نواحي تحت تسلط پهنه هاي يخي و سيرک هاي يخچالي که نشانة حاکميت اقليم يخچـالي در گذشـته بـوده ، در منطقـه مشخص گرديد و خط مرز برف دائمي گذشتة حوضة تنگوئيه به روش رايت و پورتر برآورد شد. انعکاس آثار پهنه هاي يخي در نقشه هاي توپوگرافي حوضة تنگوئيه سيرجان منبع : نقشة توپوگرافي ٥٠٠٠٠: ١ سمته (شمارة ІV٧٢٤٩) همچنين با توجه به فرم منحني ميزان ها روي همين نقشه ها و تصاوير ماهواره اي ، سيرک هـاي يخچـالي شناسـايي شدند (شکل ٤). از سويي ، فرم منحني ميزان ها روي نقشه هاي توپوگرافي و تصاوير ماهواره اي حوضة تنگوئيه ، آثار ٢٥١ سيرک يخچالي و نواحي تحت تسلط پهنه هاي يخي در زمان گذشته را براي ما مشخص مي کند.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول