در چارچوب ساخت‌واژۀ ساختی مقالة

مؤلف: انصاریان، شادی ؛ داوری اردکانی، نگار ؛

زبان فارسی و گویش های ایرانی پاییز و زمستان 1398 - شماره 8 التصنيف ب (Ministry of Science (‎24 صفحة - من 121 إلی 144 )

الکلمات المفتاحية: واژه‌سازی صرف ساختی رویکرد ساخت‌بنیاد پسوند اشتقاقی پسوندافزایی پسوند طرحواره واژه ساخت اسم صفت زبان فارسی زیرطرحواره بـا

خلاصة:

پژوهش حاضر دو پسوند اشتقاقی «-ین» و «-ینه» را در زبان فارسی بررسی و سویه‌های گوناگون معنایی و صوری آنها را واکاوی می‌نماید و می‌کوشد با رویکرد ساخت‌بنیاد و در چارچوب نظریۀ ساخت‌واژۀ ساختی الگوهای واژه‌سازی را بر پایۀ مفهوم «طرحواره‌های ساختی» و رابطۀ پایگانی این طرحواره‌ها تبیین نماید. ساخت‌واژۀ ساختی نظریه‌ای واژه‌بنیاد و نشانه‌بنیاد در حوزۀ ساخت‌واژه است که رویکردی شناختی و کاربردبنیاد به واژه‌سازی دارد. داده‌های پژوهش برگرفته از پیکرۀ ساخت‌واژی نگارندگان، با بیش از 12000 واژۀ مشتق و مرکب فارسی، و فرهنگ فارسی زانسو (کشانی، 1372) است که 71 واژۀ مشتق ساخته‌شده با پسوند «-ین» و 59 واژۀ ساخته‌شده با پسوند «-ینه» را در بر می‌گیرد. براساس یافته‌های پژوهش این پسوندها تنوع معنایی چشمگیری دارند که در سطح طرحواره‌های ساختی انتزاعی قابل تبیین است نه در سطح واژه‌های عینی زبان و از همین‌رو آن را چندمعنایی ساختی می‌نامند. پسوند «-ین» می‌تواند در 7 زیرطرحوارۀ ساختی نمایان شود و واژه‌هایی از مقولۀ صفت بسازد، اما «-ینه» دارای 9 زیرطرحوارۀ ساختی است و واژه‌هایی از مقولۀ اسم و صفت می‌سازد.

ملخص الجهاز:

پسوندهاي اشتقاقي »-ين« و »-ينه « در چارچوب ساختواژٔە ساختي 1 پارسا بامشادي شادي انصاريان ٢ 3 دکتر نگار داوري اردکاني تاريخ دريافت : ١٣٩٧/٠٦/١٧ تاريخ پذيرش : ١٣٩٨/٠٣/١٣ چکيده پژوهش حاضر دو پسوند اشتقاقي «-ين » و «-ينه » را در زبان فارسي بررسي و سويه هاي گوناگون معنـايي و صوري آنها را واکاوي مينمايد و ميکوشد با رويکرد ساخت بنياد و در چارچوب نظريـۀ سـاخت واژة سـاختي الگوهاي واژه سازي را بر پايۀ مفهوم «طرحواره هاي ساختي» و رابطۀ پايگاني اين طرحواره هـا تبيـين نمايـد. Construction Morphology (CM) ساختارهاي ساخت واژي ناپايگاني زبان فارسي در چارچوب اين نظريه پرداخته انـد؛ بامشـادي و انصاريان (١٣٩٥) بنيادها و سازوکارهاي نظري رويکرد ساخت بنياد به آموزش واژه هاي مشـتق و مرکب زبان فارسي را معرفي و بررسي کرده و به واکاوي دسـتاوردها و سـودمنديهـاي اتخـاذ اين رويکرد در آموزش اين واژه ها براي فارسيآموزان پرداخته اند؛ عظيم دخت و رفيعـي (١٣٩٥) ساخت [x- ياب ] در زبان فارسي را از ديدگاه ساخت واژة ساختي بررسي کرده انـد؛ بامشـادي و قطره (١٣٩٦) چندمعنايي پسـوند «-ي » فارسـي را در چـارچوب سـاخت واژة سـاختي بررسـي کرده اند. نان جوين : نان تهيه شده از جو در دستۀ ديگري از واژه ها، پسوند «-ين » در ترکيب با اسم ذات صفتي با معناي «آغشـتگي و آميختگي» ميسازد که بازنمايي طرحواره اي-ساختي آن به صورت زير است : j[آغشته به SEMi] ↔in[Aj -N-thing(i )a[]] (٢ مانند: رنگين ، خونين ، چرکين صفت هاي حاصل از اين زيرطرحواره مفهوم آغشتگي به معناي واژة پايه دارد، براي نمونه : ٥.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول