خلاصة:
ژئوتوریسم بخشی از گردشگری مسئوولانه محسوب می شود که به بررسی سفر گردشگران به مناطق نمونه زمین شناختی و ژئومورفولوژیکی و عناصر مرتبط با آن می پردازد. منطقه تخت سلیمان به واسطه تنوع اشکال و عوارض ژئومورفولوژیکی و زمین شناسی یکی از مناطق نمونه ژئوتوریسم در کشور محسوب می شود. در این تحقیق با استفاده از مدل فاسیلوس و همکاران به بررسی و ارزیابی ژئومورفوسایت های منطقه پرداخت شده است. ژئومورفوسایت ها با استفاده از معیارهای علمی، فرهنگی، زیبایی، اقتصادی، پتانسیل استفاده و اکولوژیکی ارزیابی شدند. تخت سلیمان، زندان سلیمان، کوه بلقیس، اژدهای سنگی، قلعه بردینه، زندان برنجه، چمن متحرک، یخچال های اوغولبیگ و زندان نبی کندی به عنوان ژئومورفوسایت ها جهت ارزیابی انتخاب شدند. نتایج نشان می دهدکه ژئومورفوسایت های تخت سلیمان، کوه بلقیس و زندان سلیمان به عنوان سایت های برتر انتخاب شدند و در جهت بازاریابی و توسعه گردشگری انتخاب شدند. نتایج همچنین نشان داد که ژئومورفوسایت های منطقه از نظر شاخص های علمی و برخی شاخص های گردشگری نظیر چشم انداز و دسترسی شرایط مطلوبی دارند ولی از نظر شاخص های حفاظتی و فرهنگی و هنری نیاز به تقویت دارند.
ملخص الجهاز:
در مطالعات مختلف داخلي و بين المللي ، نويسندگان متعددي به موضوع ژئوتوريسم و حفاظت و استفاده از روش هاي ارزيابي ژئومورفوسايت ها اشاره داشته و اين مطالعات را در مناطق مختلف صورت دادند که از مهمترين آنها در سطح بين المللي مي توان به کار فاسيلوس و همکاران (٢٠١١) براي ارزيابي ژئومورفوسايت هاي ژئوپارک سيلوريتيس يونان اشاره کرد که بر اساس ٦ ميعار اصلي مي باشد و در پايان ارزشهاي علمي ، حفاظتي و گردشگري هر ژئومورفوسايت به تفکيک مشخص و معين شدند.
اخيرا نيز اروجي (١٣٩١) به بررسي ژئوتوريسم شهرستان طبس اقدام کرده و با استفاده از روش هاي جديد فاسيلوس ، فيليت و سورپ و کار بوروشي و همچنين مدل ارزيابي GAM، ژئوتوريسم شهرستان را در سه منطقه جداگانه و همچنين به صورت يکپارچه مورد ارزيابي قرار داده و ضمن معرفي ژئومورفوسايت هاي مستعد به تفکيک هر روش ، آن ها را به صورت جداگانه از منظر ارزش هاي علمي ، حفاظتي و گردشگري مقايسه کرده و به اين نتيجه رسيده که بيشتر ژئومورفوسايت هاي اين شهرستان هنوز شرايط ايده آل براي توسعه ژئوتوريسم را ندارند.
نتايج حاصل از مطالعات ميداني {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} و در نهايت ، پس از ارزيابي معيارها، ارزش نهايي هر ژئومورفوسايت به صورت زير مشخص گرديد(جدول شماره :(4 جدول ٤:ارزش نهايي ژئومورفوسايت هاي منطقه تخت سليمان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} همانطور که از نتايج برمي آيد سه ژئومورفوسايت «تخت سليمان »، «کوه بلقيس » و «زندان سليمان » تقريبا در هر سه شاخص علمي ، حفاظتي و گردشگري از شرايط مطلوبي برخوردار بودند و به عنوان ژئومورفوسايت هاي مستعد براي توسعه گردشگري انتخاب شدند.