خلاصة:
خلاصۀ گفتار این مختصر، چنین است که دست یابی به معرفت امرممکن وقابل دست رسی می باشد. که آن راتوسط ابزارهای کسب معرفت می توان کمائی نمود، ودرآیات متعددی قرآن کریم ازآنها یادآوری نموده است، مانند«ابزارهای حسی، (گوش، چشم، یاسمع وبصر) فؤاد،قلب،و...» که همۀ شانرا قرآن کریم تائید می نماید و نکتۀ مهم ومورد نظرازتحریر این مختصرهم می باشد . واما اینکه همۀ آنها راتمام اشخاص نمیتوانندیک سان داشته باشند و بعضی های شان مثل وحی که خاصۀ انبیاء علیهم السلام می باشد واز بعضی دیگرهمچون عقل وکشف وشهودکه همه انسانها از استفاده ویابه کار گیری مساوی از آن ها برخوردار نیستند، بلکه استفاده ها نسبت به اشخاص متفاوت است وشاید دردیگر ابزارها هم همین تفاوت محسوس باشد که هست، این خود امرموهبتی ازجانب خداوندمی باشد. ونباید ازیاد برد که به کار گیری واستفاده ی بهینه ازاین استعداد های خدای متعال همه بستگی به اندازه موهبت دارد که ازجانب خداوندمی باشد ؛ ودرعین زمان کوشش انسان راهم لازم داردکه درقدم نخست معرفت این ابزارها امراست مهمی تاراه استفاده وبه کار گیری شان آماده گردد.