روزنامه نگار عهد ناصری و روزنامه «ایران» مقدمة ومراجعة

"اشاره‌ای به تطور روزنامه‌نگاری در ایران دوران‌ قاجاریان به دنبال روزنامهء«کاغذ اخبار»میرزا صالح شیرازی‌ که بدرستی روشن نیست چند شماره انتشار یافته، میرزا تقی امیر کبیر که منظورش پیشرفت جامعهء ایرانی بود،در نظر گرفت روزنامه‌ای را در ایران منتشر کد که مردم بتوانند از اوضاع ایران و کشورهای دیگر به وسیلهء آن اطلاع حاصل کنند،زیرا هنگامی که امیر به‌ همراه خسرو میرزا،پسر عباس میرزا نایب السلطنه،به‌ روسیه رفته بود،با نشر روزنامه و فواید آن در روسیهء تزاری آشنا شده بود. روزنامه در مرحلهء انتشار شمارهء 471 بود که‌ ناصر الدین شاه در نظر گرفت تغییری در کار آن پدید آورد،از این رو وزارت انطباعات را به عهدهء میرزا ابو الحسن خان غفاری کاشانی(صنیع الملک)نقاش‌ بزرگ آن روزگار(عموی کمال الملک)واگذار کرد و کار نشر روزنامه را به عهدهء او گذاشت. اشاره‌ای به روزنامه‌هایی که ما در روزنامهء«ایران» بوده‌اند: 1-روزنام(«کاغذ اخبار»میرزا صالح شیرازی 2-روزنامهء«وقایع اتفاقیه»امیر کبیر 3-«روزنامهء دولت علیه ایران»دنبال«وقایع‌ اتفاقیه» حال لازم است برای اینکه روشن شود میرزا علی‌ خام صفاء السلطنه با کدام یک از دوره‌های روزنامهء «ایران»همکاری داشته است،بررسی کوتاهی از این‌ روزنامه به عمل آید. » ناصر الدین شاه در اوایل سال 1288 قمری ادارهء امور روزنامه‌های دولتی را از علی قلی میرزا ملقب به‌ اعتضاد السلطنه گرفت و به عهدهء محمد حسن خان ملقب‌ به صنیع الدوله واگذار نمود. 5» در اشاره‌ای که صدر هاشمی،در نوشتهء بالا،دربارهء روزنامهء«اطلاع»کرده است،و اسامی‌ گردانندگان روزنامه را قید کرده،به نام میرزا علی محمد ناظم روزنامه و مترجم عربی برمی‌خوریم که بعید به‌ نظر می‌رسد که این میرزا علی همان میرزا علی خان صفء السلطنه باشد چرا که صفاء السلطنه معاونت وزارت‌ انطباعات را عهده دار بوده نه نظامت روزنامه‌ای مانند «اطلاع»را(؟)مطلب دیگر اینکه صدر هاشمی انتشار «اطلاع»را بیست سال و ادارد براون 29 سال ذکر کرده‌اند."