خلاصة:
طی دهههای اخیر سیاستهای فرزندآوری ایران تغییرات زیادی را به خود گرفته است. مقاله پیشرو با هدف تفسیر و بازنمایی تغییر سیاستهای جدید فرزندآوری ایران در فضای مجازی به تحلیل محتوای رویکرد کاربران اینترنتی میپردازد. نمونه مورد بررسی متشکل از 799 کاربر اینترنتی در پایگاههای خبری ایران است. علاوه بر این، تعداد 41684 کاربر نیز که موضعگیری خود را بهصورت «موافق» یا «مخالف» نسبت به نظرات این 799 کاربر اعلام کرده بودند، بخش دیگری از جامعه آماری این مطالعه را تشکیل داده است. روششناسی تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بین اخبار مرتبط منتشر شده، 10 خبر که بیشترین مخاطب را داشتند، جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج تحلیل محتوای کمی نشان داد که کاربران در مواجهه با سیاستهای افزایش فرزندآوری، رویکردهای متفاوتی اتخاذ نمودهاند؛ 7/89 درصد رویکردی انتقادی، 6/0 درصد منفعلانه و 7/9 درصد رویکردی همراهانه داشتهاند. همچنین در بین سایر کاربران؛ 78/89 درصد موافقرویکردانتقادی، 27/7 درصد مخالفرویکردانتقادی، 10/0 درصد موافقرویکردمنفعلانه، 06/0 درصد مخالفرویکردمنفعلانه، 59/0 درصد موافقرویکردهمراهانهو 20/2 درصد مخالفرویکردهمراهانه بودهاند. بعلاوه، یافتهها نشان داد که 43 درصد کاربران بر ابعاد اقتصادی، 38 درصد بر ابعاد اجتماعی، 12 درصد بر ابعاد سیاسی و 7 درصد بر ابعاد فرهنگیِ سیاستها تأکید کردهاند. نتایج تحلیل محتوای کیفی نیز بیانگر آن است که کاربران ضمن به چالش کشیدن رویکرد مسلط بر سیاستها، رویکردی انتقادی در تفسیر و رمزگشایی سیاستهای جدید فرزندآوری در ایران داشته و نسبت به نهادینه شدن گفتمانهای افزایش جمعیت مقاومت میکنند.
Iran’s childbearing policies have faced a lot of changes in recent decades. Aiming to interpret and represent the changes in new childbearing policies of Iran in the cyberspace. This paper performs a content analysis on Internet users’ approach. The sample consists of 799 Internet users of Iranian news websites. In addition, 41,684 users, who had expressed their position as “agree” or “disagree” with the comments of these 799 users, were another part of the study population. The research methodology is based on quantitative and qualitative content analysis. Among the related published news, 10 news with the largest audience were selected for content analysis. The results of quantitative content analysis showed that users have taken different approaches in the face of childbearing policies: 89.7% were critical, 0.6% were passive and 9.7% were supportive. The results of qualitative content analysis also indicated that in addition to challenging the dominant policy approach, the users had a critical approach towards interpreting and decoding of new childbearing policies in Iran. These users resist the institutionalization of discourses of population growth.