خلاصة:
مقاله پیش رو به تحلیل و خوانش جامعهشناختی پاره ای از مثل های بلوچی سرحدی می پردازد. این تحقیق، نمود ساختارهای اجتماعی و ارزش‍های آیینی را در مثل های بلوچی گویش سرحدی، براساس رویکرد مردم مدار مایکل بوراوی واکاوی کرده است. باتوجه به اینکه شناخت حرکات و پویش های اجتماعی و بررسی قوانین حاکم بر این حرکات از وظایف اصلی جامعه شناسی است و زندگی اجتماعی به واسطه جنبه شفاهی اش با ادب عامه پیوند می یابد، می توان به ضرورت تحلیل جامعه شناختی مثل های بلوچی به عنوان یکی از برجسته ترین ژانرهای ادب عامه پی برد که در بازنمایی هویت مردمی و به تصویر کشیدن پدیدههای زندگی، نقش قابل توجهی دارند. جامعه شناسی مردم مدار در پیوند با مطالعات فرهنگی به تجربه و شیوه زندگی مردم، میراث، ساختار و سرمایه های فرهنگی هر جامعه با بهره گیری از داده های فولکلوریک که بیانگر باورها و عملکرد عامه هستند، می پردازد. روش تحقیق این پژوهش، کیفی بوده و گردآوری اطلاعات برپایه تحلیل محتوا صورت گرفته است که از رایج ترین شیوه های شناسایی هویت آثار ادبی است و مثل ها به صورت تحقیق میدانی و روش مطالعه کتابخانهای گردآوری شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد بسیاری از کنش های معنادار ساختار اجتماعی قوم بلوچ در قالب سنت های فولکوریک و آیین های ارزشی مانند پناهنده پذیری، دیوان، هم یاری، انتقام جویی، سوگند نال، شمشیر و کفن، نان نمک و... در مثل های بلوچی نمود برجسته دارند.
ملخص الجهاز:
تحليل ساختار اجتماعي آيين هاي بلوچ در مثل هاي بلوچي سرحدي برپايۀ رويکرد مردم مدارانۀ بوراوي حسين شيرخاني *١، اسحاق ميربلوچ زائي ٢، بلال ريگي 3 (دريافت : ١٣٩٩/١١/١٦ پذيرش : ١٤٠٠/٠٨/٢٠) چکيده مقالــۀ پــيش رو بــه تحليــل و خــوانش جامعــه شــناختي پــاره اي از مثــل هــاي بلــوچي ســرحدي مــيپــردازد.
باتوجـه بـه اينکـه شـناخت حرکـات و پـويش هـاي اجتمـاعي و بررسـي قـوانين حـاکم بـر ايـن حرکــات از وظــايف اصــلي جامعــه شناســي اســت و زنــدگي اجتمــاعي بــه واســطۀ جنبــۀ شفاهياش با ادب عامه پيوند مـييابـد، مـيتـوان بـه ضـرورت تحليـل جامعـه شـناختي مثـل هـاي بلـوچي بـه عنـوان يکـي از برجسـته تـرين ژانرهـاي ادب عامـه پـي بـرد کـه در بازنمـايي هويـت ١.
نويســندگان در پــژوهش حاضــر کوشــيده انــد بــه تحليــل ســاختار اجتمــاعي وارزش هاي آيينـي پـاره اي از مثـل هـاي بلـوچي سـرحدي بـا رويکـرد مـردم مـدار مايکـل بوراوي بپردازند، زيرا مطالعۀ ضـرب المثـل هـاي هـر ملـت بـه خـوبي مـيتوانـد خلقيـات ، عـادات خـوب و بـــد، فکـــر و انديشـــه ، حساســـيت هـــا و يـــا علائـــق مردمـــان را نشـــان دهـــد.
پــژوهش ســاختارهاي اجتمــاعي و ارزش هــاي آيينــي در 153 مثـل هـاي ايـن منطقـه و کـاوش ماهيـت هـاي جامعـه شـناختي آن ، ابـزاري شايسـته بـراي شناخت مـردم مدارانـۀ جامعـۀ بلوچسـتان اسـت کـه بـر غنـاي ادبيـات مکتـوب و رسـمي نيز ميافزايد.
بـلال ريگـي (١٣٩٩) در پايـان نامـۀ کارشناسـي ارشـد خود بـا عنـوان گـردآوري و توصـيف فرهنـگ عامـۀ مـردم ميرجـاوه در بررسـي سـاختار اجتمــاعي و ســنت هــاي رفتــاري منطقــۀ مــوردپژوهش بــه صــورت خــاص و منطقــۀ بلوچستان بـه صـورت عـام ، پـاره اي از مثـل هـاي در پيونـد بـا آيـين هـاي ارزشـي را ذکـر کـرده اسـت .
(
, 
, 
)
