خلاصة:
منسوجات یکی از نخستین ملزوماتی زندگی انسان است که بشر از بدو خلقت در صدد پاسخگویی به آن بوده است. مطالعه تاریخچه منسوجات حاکی از این است که این ساخته دست بشر به تدریجی سیر تکوینی را پشت سر گذاشته است و در هر دورهای متناسب عوامل مختلف تغییراتی را در جنس و نقش به خود دیده است. مصر، خاستگاه یکی از کهن ترین تمدنهای بشری است لذا بررسی منسوجات در این جغرافیا میتواند پاسخگویی سؤالات متعددی باشد. یکی از حکومتهایی که برای مدتی بر مصر حکومت داشت ممالیک (1250-1517م) بودند. جامعۀ مصر در عصر مملوکی مملو از منسوجات مختلف بود؛ که هر کدام به نحوی بیانگر میزان ثروت و موقعیت صاحبان آن بود. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر دادههای باستانشناسی و کتابخانهای انجام شدهاست. یافتههای پژوهش حاکی از این است که لباس نزد سلاطین مملوکی چیزی بیش از یک پوشش فاخر بود. این حاکمان هنر و صنعت را ابزاری جهت تبلیغ قدرت و حکومت خویش به کار بردند. توجه به لباس با پارچههای ابریشمی رنگین مزین به نقوش و نشانهای قدرت و رنگهای مخصوص هر حاکم در دربار مملوکی را نمیتوان فاقد اهداف سیاسی دانست. استفاده از لباس و خلعت بهعنوان هدایای سیاسی و همچنین جایگاه این آثار در نصب و خلعهای حاکمان مهر تأییدی بر استراتژی ممالیک در مقبولیتبخشی و هویتیابی خود به عنوان تنها حاکمان اسلامی مورد قبول خلیفه است. متناسب با این نوع نیاز، در این دوره سبک و روشی در طراحی پارچه شکل گرفت، که پاسخگوی نیاز سیاسی و اجتماعی دربار باشد. در این دسته از منسوجات نهتنها عنوان و القاب سلاطین به عنوان یک ابزار هویتساز بهکار رفتهاند بلکه در بسیاری از نمونهها این القاب در کنار نقوشی همچون اژدها، سیمرغ، مدالیون، نیلوفر، که در چین نقوش مرتبط با قدرت هستند دیده میشود. در واقع سبک نقوش منسوجات مملوکی پاسخگوی نیاز سیاسی و هویتی آنها بوده است.اهداف پژوهش: 1.بررسی وضعیت منسوجات در دوره سلطنت ممالیک بر مصر.2.بررسی نقش اهداف سیاسی ممالیک مصر در طرحهای پارچه.سؤالات پژوهش: 1.منسوجات در دوره سلطنت ممالیک بر مصر چه وضعیتی داشت؟2.اهداف و تمایلات سیاسی ممالیک مصر چه بازتابی در نقوش پارچه در این دوره تاریخی داشت؟