خلاصة:
زمینه و هدف: صحنهسازی جرم، عملی جنایی و آگاهانه است که توسط مجرم، قبل یا حین یا بعد از ارتکاب جرم و با هدف منحرف کردن مسیر تحقیقات و گمراهی مأموران تحقیق انجام میشود تا از این طریق شک و ظن را از خود دور یا آن را به دیگری معطوف کند. هدف این تحقیق، شناسایی این نوع تغییرات و رفتارهای هدفمند در صحنۀ جرم قتل و ارائه راهکار در خصوص کشف آنهاست. روش: این تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است که با تکنیک تحلیل محتوای کمّی صورت گرفته است. جامعۀ آماری آن، 58 مورد از پروندههای قتلِ صحنهسازیشده در سه سال منتهی به سال 99 در کشور ایران است که به صورت هدفمند انتخاب شدهنداند. ابزار اندازهگیری تحقیق، پرسشنامۀ معکوس است که اطلاعات استخراج شده از آن بر پایۀ آمار، ارقام و فراوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. یافتهها: یافتههای تحقیق نشان داد که مجرمان، صحنههای قتل را از طریق نمایش حوادثی چون حریق، گازگرفتگی، تصادف یا واژگونی خودرو، حملۀ افراد ناشناس، خودکشی، فوت بر اثر بیماری و غیره صحنهسازی کردهاند که نمایش حادثهِ حریق و گازگرفتگی با تقریباً 28 درصد، بیشترین و نمایش خودکشی به جای قتل با 17 درصد در رتبۀ بعدی قرار دارد. نتیجهگیری: در تمام قتلهای صحنهسازیشده، بین مجرم و قربانی یک رابطۀ قبلی وجود داشت و صحنهسازان جرم برای نمایش صحنۀ جرم از اقداماتی چون جعل اظهارات (صحنهسازی کلامی)، خلق شواهد جدید، پاکسازی شواهد، حذف یا از میان بردن شواهد از صحنه جرم استفاده میکردند که با توجه به یافتههای فوق، مأموران تحقیق لازم است پس از ورود به صحنههای جرم قتل، به موارد پیشگفته توجه کافی داشته باشند.
ملخص الجهاز:
1 نوع شناسي صحنه هاي ساختگي در پرونده هاي قتل و سازوکارهاي شناسايي آن نوع مقاله : پژوهشي تاريخ دريافت : ٩٨/١٠/١٢ تاريخ پذيرش : ٩٩/٠١/٢٠ از صفحة ١٥٧ تا ١٧٤ ١علي جهانگيرپور٢، جلال شيرزاد٣، اصحاب حبيب زاده ٤، مرتضي نجفي علمي 5 چکيده زمينه و هدف : صحنه سازي جرم ، عملي جنايي و آگاهانه است که توسط مجرم ، قبل يا حين يا بعد از ارتکـاب جرم و با هدف منحرف کردن مسير تحقيقات و گمراهي مأموران تحقيق انجام مي شود تـا از ايـن طريـق شـک و ظن را از خود دور يا آن را به ديگري معطوف کند.
يافته ها: يافته هاي تحقيق نشـان داد کـه مجرمـان ، صـحنه هـاي قتـل را از طريـق نمـايش حـوادثي چـون حريـق ، گازگرفتگـي ، تصـادف يـا واژگـوني خـودرو، حملـة افـراد ناشـناس ، خودکشـي ، فـوت بـر اثـر بيمـاري و غيـره صحنه سازي کرده اند که نمايش حادثه حريق و گازگرفتگي با تقريبا ٢٨ درصد، بيش ترين و نمايش خودکشي به جاي قتل با ١٧ درصد در رتبة بعدي قرار دارد.
نتيجه گيري : در تمام قتل هاي صحنه سازي شده ، بين مجرم و قرباني يک رابطة قبلي وجود داشت و صحنه سازان جرم براي نمايش صحنة جرم از اقداماتي چـون جعـل اظهـارات (صـحنه سـازي کلامـي )، خلـق شـواهد جديـد، پاکسازي شواهد، حذف يا از ميان بردن شواهد از صحنه جرم استفاده مي کردند که با توجـه بـه يافتـه هـاي فـوق ، مأموران تحقيق لازم است پس از ورود به صحنه هاي جرم قتل ، به موارد پيش گفته توجه کافي داشته باشند.