هرمنوتیک، فهم و تفسیر: بازخوانی تطبیقی در مبانی آرای مجتهد شبستری و گادامر مقالة

مؤلف: دهقان پور، جانمحمد ؛ عباسی، دکتر مهرداد ؛ ایازی، دکتر سید محمدعلی ؛

جستارهایی در فلسفه و کلام بهار و تابستان 1399 - شماره 104 ISC (‎21 صفحة - من 10 إلی 30 )

الکلمات المفتاحية: تفسیر هرمنوتیک گادامر فهم مبانی شبستری understanding principles Gadamer Shabestari hermeneutics interpretation متن فهم و تفسیر مفسر مجتهد شبستری

fa en

خلاصة:

هرمنوتیک آوردگاه نظریه‌‌های جدید در حوزۀ فهم و تفسیر است. شناخت مبانی نظریه‌‌های هرمنوتیکی از‌آن‌رو اهمیت دارد که بستر مناسبی برای نقد و تحلیل فراهم می‌کند. فهم و تفسیر به‌عنوان محور کانونی مباحث هرمنوتیکی بر ارکان چهارگانۀ مؤلف، متن، مفسر و زمینه استوار است. تمایز رویکرد‌های هرمنوتیکی به میزان نقش هریک از ارکان چهارگانه در فرایند فهم و تفسیر بستگی دارد. در این مقاله مبانی آرای هرمنوتیکی اندیشمند معاصر اسلامی، محمد مجتهد شبستری، و هرمنوتیست معاصر غربی، هانس گئورگ گادامر، بررسی و تحلیل شده است. بررسی تطبیقی در محور‌های چهارگانۀ یادشده نشان می‌دهد اختلاف آرای شبستری و گادامر در اولین رکن از ارکان چهار‌گانۀ فهم و تفسیر، یعنی نقش مؤلف، قطعی و مطلق است؛ ولی مبانی آن دو در سه رکن دیگر، هم وجوه اشتراک دارد و هم افتراق. اهم اشتراکات شبستری و گادامر در مقوله‌‌های قرائت‌پذیری متن، تاریخ‌مندی فهم، ضرورت استنطاق، دور هرمنوتیکی و تأثیر پیش‌دانسته‌‌ها در فرایند فهم و تفسیر است و اهم اختلافاتشان بر سر تأثیر نقش قصد مؤلف یا حذف آن در فرایند فهم و روش‌مندی یا ناروش‌مندی فرایند فهم است.

ملخص الجهاز:

وی قائل است که «مفسر باید از طریق پرسش با کم ترین مداخله و با استفاده از قواعد و قوانین مربوط به زبان (قواعد تفسیر) و روش نقد تاریخی جستجو نماید که وی (مؤلف ) می خواسته متن چه هدفی را برآورده سازد؟» (مجتهد شبستری، فرایند فهم متون ، ۵۳) ازنظر شــبســتری اولین گام (منظر) در فهم یک متن ، یافتن مراد مؤلف از پدیدآوردن متن در زمان تولید آن اســت . ج. مقایسه و تحلیل مبانی مرتبط با نقش مؤلف ازنظر شــبســتری مراد جدی متکلم یا مؤلف ، عامل اصــلی تولید متن اســت و فهمیدن فعلی که مؤلف با گفتن ، انجام داده است بخش مهمی از فهمیدن کلام او است و در واقع تعین معنای متن از سوی ارادٔە جدی مؤلف است ، ولی گادامر در فرایند فهم با حذف نقش مؤلف ، نقش اســتقلالی به متن می دهد و قائل اســت که مفســر در پی فهم معنای خود متن اســت نه مقصــود مؤلف ؛ یعنی متن تعینی از جانب مؤلف ندارد، بلکه باید گفت متن افق معنایی مستقل دارد. شــبســتری برای متن ویژگی هایی قائل اســت ؛ ازجمله اینکه متون، فهم پذیر و قرائت پذیرند (همو، تأملاتی بر قرائت انسانی از دین ، ۸۳)؛ هر متنی وجوه متعدد دارد و فهمیدنش بدیهی نیست : معنا از متن منفصل نبوده و با آن بیگانه نیست ؛ متن تنها اساس معنای مدنظر است (همو، هرمنوتیک ،کتاب وسنت ،١٦)؛ موضوع اصلی متن در واقع همان اســت که ماتن متن ، آن را هم وغم خود قرار داده اســت (همو، قرائت نبوی ۱۵).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول