خلاصة:
هدف: پژوهش حاضر با هدف انجام یک مطالعه کیفی عوامل مؤثر بر عود و بازگشت مجدد به سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد با رویکردگراندد تئوری انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر، روش کیفی گراندد تئوری بود. جامعهپژوهش حاضر شامل همه افراد مراجعه کننده به یک کلینیک ترک اعتیاد در شهرستان قروه در سال 1399 بود که بعد از یک دوره مصرف مواد مخدر به مدت حداقل 4 ماه دوره پرهیز داشتند، اما مجدد دچار عود شده بودند. از این بین، 17 نفر با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و مورد مصاحبهی نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. به منظور تسهیل در فرآیند کدگذاری و تحلیل از نرم افزار MAXQDAاستفاده گردید. یافته ها: عوامل تاثیرگذار در عود مجدد به سوءمصرف مواد مخدر و اعتیاد شامل: الف) عوامل زمینه ساز شامل عوامل فردی، روانی و بین فردی؛ ب) عوامل آشکارساز شامل عوامل خانوادگی؛ ج) عوامل تدوام بخش شامل عواملاجتماعی، فرهنگی و عوامل محیطی؛ و د) عوامل تشدیدکننده شامل عوامل درمانی، شناسایی و استخراج گردید. نتیجه گیری: عوامل متعددی در عود مجدد به سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد نقش دارند که می توان با شناسایی آنها در محیط ها، فرهنگ ها و جوامع مختلف اقدامات پیشگیرانه را تنظیم و تدوین نمود و زمینه آگاهی عمومی را ایجاد نمود.
Objective: The present study aimed to perform a qualitative study of the factors affecting relapse to drug abuse and addiction with a grounded theory approach. Method: The method of the current research was the grounded theory qualitative method. The statistical population of the current study included all individuals referring to an addiction treatment clinic in the city of Qorveh in 2020 who had an abstinence period for at least 4 months after a period of drug use, but relapsed again. Among them, 17 people were selected by purposeful sampling method and subjected to semi-structured interviews. In order to facilitate the coding and analysis process, MAXQDA software was used. Results: Factors affecting relapse to drug abuse and addiction were identified and extracted, which include: a) underlying factors, including individual, psychological, and interpersonal factors; b) revealing factors, including family factors; c) sustainable factors, including social, cultural, and environmental factors; and d) aggravating factors, including therapeutic factors. Conclusion: Several factors play a role in relapse to drug abuse and addiction, which by identifying these factors in different environments, cultures, and societies, preventive measures can be established and developed and public awareness can be created.
ملخص الجهاز:
در حال حاضـر در ايران آمار دقيق و موثقي از اين که چند درصـد از افراد ترک کرده و بهبوديـافتـه ، مجـددا ـبه مواد مخـدر ـبازگشـــت دارـند، وجود ـندارد، امـا آمار افزايش مصــرف کنندگان مواد مخدر وســوءمصــرف مواد ميتواند بيانگر اين واقعيت 2 / 29 باشـــد که روش هايدرماني مختلف و راهکـارهاي صـــورت گرفتـه تاکنون موفقيـت آميز يـا جامع نبوده و نتوانسـته از عود و بازگشـت ، پيشـگيري کند و مانعي براي مصـرف مجدد باشـد (خمرنيا و پيوند، ١٣٩٧).
Bauer, Strik & Moggi 7 / 29 خانوادگي و جامعه ميگذارد و تاکنون در زمينه بازگشـــت و عود و مصـــرف مجدد مواد مخدر در شهرستان قروه پژوهشي صورت نگرفته و اينکه مسائل فرهنگي و اجتماعي خاص هر منطقه ميتواند نقشـي به سـزا در مصـرف مجدد و پيشـگيري داشـته باشـد؛ لذا محقق در پژوهش پيش روي، تلاش داشت تا به شناسايي و بررسي علل تاثيرگذار در بازگشت و عود و مصرف مجدد در سوءمصرف مواد مخدر و اعتياد پرداخته و از طريق اکتشاف ، استخراج و تحليل شــاخص ها و ابعاد مرتبط با موضــوع و بررســي جنبه هاي مختلف و در نظر گرفتن مســـائـل فرهنگي بتوانـد از يـک ســـو موجبـات بهره منـدي دولتمردان و خـانواده هـا از نتـايج حاصــل در راســتاي پيشــگيري از عود و بازگشــت و ارتقا ســطح دانش و آگاهي افراد و خانواده ها را فراهم نموده که اين امر به نوبه خود منجر به کســب مهارت هاي لازم شــده و راهکـارهـايي موثر و نوين منطبق بـا ارزش هـاي فرهنگي و اجتمـاعي و همچنين راهکـارهـاي تاثيرگذار علمي در اين زمينه معرفي نمايد.