خلاصة:
فطرت و عرفان از مباحثی است که دارای سازههای گوناگونی هستند و میتوان آن را با صورتبندیهای متفاوت مورد مداقه قرارداد. در این پژوهش میکوشیم آراء تحلیلی فطرت و سلوک عرفانی را در منظومههای فکری و معرفتی امامخمینی (ره) و آیتالله شاهآبادی (ره) مورد واکاوی قرار دهیم. بهمنظور شناسایی منظومه فکری و معرفتی آنان بایستی ابتدا، مبانی عرفانی هستی شناسانه و انسان شناسانه فطرت را شناساییکرده و سپس، شاخصههای فطرت و سیر و سلوک عرفانی، ابعاد فطرت، رابطه معرفت فکری با معرفت شهودی (سلوک عرفانی) و فطرت و عشق از منظر امام خمینی (ره) و آیتالله شاهآبادی (ره) را مورد تحلیل قراردادیم و در نهایت مبانی فکری معرفتی آنها مقایسهشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که آیتالله شاهآبادی (ره)، نقطه عطفی در سیر تطورات تاریخی نظریه فطرت است. نوآوری شگرف ایشان در ارتباط با فطرت نشان از برجستگی کار ایشان است زیرا نظریه فطرت را به مباحث نفسشناسی و حکمت عملی پیوند زد و برای تجرد نفس و ارائه راهکار عملی برای سیر و سلوک، به مقتضیات فطرت تمسک کرده است. امام خمینی (ره) درخصوص فطرت و سلوک عرفانی نظریه نظاممند را صورتبندیکرد. ایشان فطرت را با مقام ولایت مطلقه پیوند زدهاست. روش پژوهش بهصورت توصیفی – تحلیلی است.
Nature and mysticism are two topics that have different structures and can be studied with different formulations. In this research, we try to analyze the analytical views about mystical nature and behavior in the intellectual and epistemological systems of Imam Khomeini (RA) and Ayatollah Shah’abadi (RA). In order to identify their intellectual and epistemological attitudes, we must first identify the ontological and anthropological mystical foundations of human nature and then, the characteristics of natur and mystical path, dimensions of nature, the relationship between intellectual knowledge and intuitive knowledge (mystical behavior), love and human nature. We analyzed Imam Khomeini’s and Ayatollah Shah’abadi’s perspectives and finally compared their epistemological intellectual foundations. The results of the research indicate that Ayatollah Shaha’abadi (RA) is a turning point in the historical evolution of the theory of human nature. His remarkable innovation in relation to human nature shows the prominence of his work because he linked the theory of human nature to the topics of psychology and practical wisdom, and has relied on the requirements of human nature to abstract the soul and provide a practical solution for life. Imam Khomeini formulated a systematic theory regarding mystical nature and behavior. He has linked human nature to the position of absolute governor. The research method is descriptive-analytical.
ملخص الجهاز:
مقایسه تطبیقی فطرت و سلوک عرفانی در آراء تحلیلی امام خمینی(ره) و آیتالله شاهآبادی(ره) فیروزه ابراهیمی 1 فرجالله براتی* 2 مریم بختیار 3 علیاکبر افراسیابپور 4 چکیده فطرت و عرفان از مباحثی است که دارای سازههای گوناگونی هستند و میتوان آن را با صورتبندیهای متفاوت مورد مداقه قرارداد.
این مسئله به بیان امام خمینی (ره) مسئله دقیقی است که فهم آن نیاز به شاگردی نزد اساتید فن دارد وگرنه امکان رفتن به بیراهه زیاد خواهدبود (امینی نژاد،1378: 214؛ خمینی،1383: 389) مفاد این نظریه به شرح زیر است: مفهوم وجود بیش از یک مصداق حقیقی ندارد و تنها مصداق بالذات وجود ذات مقدس حقتعالی است که با ویژگی اطلاق مقسمی و عدمتناهی همه عالم وجود را پر رده و جایی برای تحقق غیر باقی نگذاشته است.
حال این پرسش مطرحمیشود که آیا این مقام فقط در انسان کامل محققمیشود یا نوع انسان نیز یارای رسیدن به این مقام را دارد؟ به اعتقاد امام فطرت اصلی عشق به کمال مطلق و بهتبع آن فطرت فرعی تنفر از عیب و نقص است و سایر فطریات همگی شاخهها و اوراق آنها هستند.
همانطور که گفتهشد در اثبات معرفت فطری وجود خداوند بهعنوان عالم مطلق از طریق وجود گرایش فطری به علم مطلق، آیتالله شاهآبادی (ره) در اثبات مطلق خارجی برای این میل خطاناپذیری فطرت استنادجستهاند، ولی امام خمینی (ره) برخلاف استاد از برهان تضایف استفادهکردهاند.
Comparative Study of Human Nature in Imam Khomeini’s and Ayatollah Shah’abadi’s the Analytical Views Firuzeh Ebrahimi1, Farajollah Barati2, Maryam Bakhtyar3, Ali Akbar Afrasiabpour4 1 PhD Student, Islamic Mysticism and ImamKhomeini’s Thought, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.