بررسی نقش و عملکرد سرلشکر محمود آیرم در تاسیس و تحکیم دیکتاتوری رضاشاه مقالة

مطالعات تاریخی زمستان 1399 - شماره 71 (‎36 صفحة - من 84 إلی 119 )

الکلمات المفتاحية: حکومت پهلوی اول قشون متحدالشکل طبقه نظامی محمود آیرم لشکر جنوب رضاخان عشایر رضاشاه قزاق سیاسی ایل سلطنت

خلاصة:

نظامیان در به سلطنت رسیدن رضاشاه نقش اساسی داشتند و بازوهای او برای رسیدن به قدرت بودند. پس از کودتای سوم اسفند 1299، بیشتر افسرانی که رضاخان را در آن کودتا یاری کردند، به مناصب مهمی گماشته و مجری اوامر او در دوران وزارت جنگ، رییس‌الوزرایی و پادشاهی شدند. همچنین برخی افسرانی که مانند عبدالله امیرطهماسبی و محمود آیرم در کودتا نقش نداشتند، بعد از آن به مناصب مهمی دست یافتند. در این پژوهش با مطالعه موردی عملکرد سرلشکر محمود آیرم، به نقش او در عرصه سیاست ایران در سال‌های 1299 تا 1312، که به تحکیم قدرت رضاشاه انجامید، می‌پردازیم. آیرم در تحولات بعد از کودتا، از جمله پروژه جمهوریت، تاسیس حکومت پهلوی، برخورد با عشایر و حمایت از اقدامات رضاشاه در مناطق تحت فرماندهی خود ایفای نقش کرد. او از افسران ارشد قزاق بود که در مدارس نظامی روسیه تحصیل کرد و قبل از کودتا درجه میرپنجی (سرتیپی) داشت. وی در دی ماه 1300 با ارتقا به درجه امیرلشکری از سوی رضاخان به فرماندهی لشکر جنوب برگزیده شد، اما در سال 1307، رضاشاه در جریان خیزش عشایر جنوب وی را از فرماندهی لشکر جنوب برکنار و زندانی کرد.

ملخص الجهاز:

٨٨ پس از استقرار رضاخان در مقام سلطنت ، برنامه خلع سلاح عشاير و نظام اجباري و پرداخت ماليات پيش آمد و آيرم نيز در لشکر جنوب دست به اجراي آن سياست ها در کنار ثروت اندوزي ازطريق تصاحب اموال مردم و خوانين کرد. محمود آيرم هم که جزو شبکه نظاميان رضاخان بود و حوزه وسيع جنوب را در اختيار داشت ، از اين دستورها و آرايش بندي سياسي انتخابات جدا نبود و مدام از مرکز و شخص رضاخان ، دستوراتي مبني بر مهندسي انتخابات به منظور پيروزي مهره هاي طرفدار رضاخان مي گرفت و با جديت اجرا مي کرد (انتخابات مجلس پنجم به روايت اسناد، ١٣٨٤: ١/ ٦). درباره انتخابات کهگيلويه نيز رضاخان به آيرم نوشته بود: دکتر حسين خان احياءالسلطنه براي نمايندگي بهبهان و کهگيلويه در نظر گرفته شده و بايد زمينه انتخاب او را فراهم کند (انتخابات مجلس پنجم به روايت اسناد، ١٣٨٤: ١٨٩/١). علاوه بر اين ، آيرم گزارش هاي متعددي نيز از مناطق جنوب به مرکز ارسال مي کرد؛ يکي از آنها گزارشي است درباره دسته بندي هاي سياسي در دو شهر اصفهان و شيراز و طرفداران قشون در ميان اين افراد که براي وزارت جنگ فرستاد. از سوي ديگر آيرم در خصوص انتخاب فرد مورد نظر رضاخان از شهر فريدن نيز اظهار مي دارد 99 که براي موفقيت در اين حوزه نهايت تلاش خود را انجام خواهد داد (انتخابات مجلس پنجم به روايت اسناد، ١٣٨٤: ٣/١).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول