خلاصة:
امروزه مناطق آزاد به عنوان پدیدهای فراگیر و ابزاری برای تحقق راهبردهای توسعه مورد توجه قرار گرفتهاند. هدف از ایجاد این گونه مناطق، فراهم کردن شرایط مناسب برای افزایش تولید، ایجاد اشتغال و رشد رفاه اقتصادی مناطق و روستاهای پیراشهری میباشد. لذا هدف از پژوهش حاضر، اثرات جایگاه شهر چابهار با محوریت منطقه ویژه اقتصادی در توسعه اقتصادی و کالبدی-فیزیکی روستاهای پیراشهری میباشد. روش تحقیق این پژوهش تحلیلی است. جمعآوری دادهها نیز به دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزارهای SPSS، Expert choice و مدل ELECTRE انجام گرفته است. نتایج آزمون تی تک نمونهای نشان داد، شهر چابهار با محوریت (منطقه ویژه اقتصادی) بر توسعه اقتصادی و کالبدی روستاهای پیراشهری با اطمینان 95 درصد از لحاظ آماری اثر گذار میباشد. همچنین نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن با توجه به سطح معناداری 000/0، گویای رابطه معناداری بین توسعه اقتصادی-کالبدی روستاهای پیراشهری و شهر چابهار با محوریت منطقه ویژه اقتصادی میباشد. در ادامه نیز یافتههای حاصل از تعیین وزن شاخصها با استفاده از روش نرم افزار Expert choice نشان داد، شاخصهای اشتغال و درآمد با وزن به دست آمده 226/0، بالاترین رتبه و شاخص خدمات با وزن به دست آمده 053/0، پایینترین رتبه را در توسعه اقتصادی و کالبدی روستاهای پیراشهری داشته باشند. نتایج مدل ELECTRE نشان داد که در بین روستاهای پیراشهری، روستاهای تیس و مرادآباد بیشترین میزان تاثیر اقتصادی و کالبدی را از شهر چابهار با تاکید بر منطقه ویژه اقتصادی را به خود اختصاص دادهاند.
Abstracttoday, free zones are considered as a pervasive phenomenon and a tool for the implementation of development strategies. The purpose of creating such areas is to provide suitable conditions for increasing production, creating jobs And Economic prosperity growth areas And the Peripheral villages. Therefore, the purpose of this study is to The Effects of Chabahar city location with focus (Special Economic Zone In the economic - physical development of Peripheral villages. The research method of this research is analytical. Data collection has been done in two ways: documentary and field (questionnaire). For the data analysis software SPSS, Expert choice, and was ELECTRE model. The results of one-sample t-test showed that the city of Chabahar with a focus (special economic zone) on the economic and physical development of rural areas with 95% confidence is statistically effective. Also, the results of Spearman correlation test, considering the significance level of 0.000, indicate a significant relationship between the economic-physical development of Peripheral villages and Chabahar city with the focus on special economic zone. Furthermore, the findings of determining the weight of indicators using the Expert Choice software method showed that employment and income indicators with a weight of 0.226, the highest rank and service index with a weight of 0.053, have the lowest rank in the economic and physical development of Peripheral villages. The results of ELECTRE model showed that among Peripheral villages, Tis and Moradabad villages have the highest amount of economic and physical impact from Chabahar city with emphasis on special economic zone.
ملخص الجهاز:
نقش چابهار و منطقه ويژه اقتصادي آن در توسعه سکونتگاه هاي پيراشهري دريافت مقاله : ١٣٩٩/٠٦/١١ پذيرش نهايي: ١٣٩٩/٠٩/٠٤ صفحات :١٤٢-١٢٩ مريم کريميان بستاني ؛١ گروه جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، واحد زاهدان ، دانشگاه آزاد اسلامي ، زاهدان ، ايران .
آهن جان و همکاران (١٣٩٤)، در پژوهشي تحت عنوان بررسي نقش منطقه آزاد تجاري -صنعتي چابهار با تأکيد بر توسعه شهري بندر چابهار، به اين نتيجه دست يافتند که ايجاد بندر آزاد چابهار تسريع روند رشد صنعتي در استان ، جذب نيروي انساني متخصص ، جذب سرمايه هاي بومي و خارجي از استان در بخش هاي توليدي و خدماتي و نهايتا افزايش اشتغال و رونق وضعيت اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي را به دنبال داشته است .
در ادامه نيز جهت ميزان تأثيرات شهر چابهار با محوريت منطقه ويژه اقتصادي در توسعه اقتصادي و کالبدي روستاهاي پيراشهري از آزمون هاي تي تک نمونه اي و همبستگي اسپيرمن استفاده گرديده است .
در اين پژوهش براي ارزيابي تأثير شهر چابهار با محوريت منطقه ويژه اقتصادي در توسعه (اقتصادي و کالبدي)، روستاهاي پيراشهري از ٢ معيار اقتصادي و کالبدي و ٧ شاخص و ٢٣ گويه به صورت جدول (١) استفاده شده است .
در اين راستا، جهت بررسي جايگاه شهر چابهار با محوريت منطقه ويژه اقتصادي در توسعه اقتصادي و کالبدي روستا- هاي پيراشهري از آزمون تي تک نمونه اي استفاده گرديده است .
همچنين در شاخص سرمايه گذاري نيز با مقدار ميانگين به دست آمده بالاتر از حد متوسط عدد ٣ در تمامي گويه ها، نشان از تأثير زياد شهر چابهار با محوريت منطقه ويژه اقتصادي در روستاهاي پيراشهري ميباشد.