خلاصة:
دژ و قلعهیشهاق یکی از مهمترین آثار معماری غرب کشور است که در روستای بردیاز توابع بخش زرینآباد شهرستان دهلران واقع شده است.دژی به طول 1730مترکه گرداگرد محوطه ای وسیع ایجاد شده است.درمحدوده ی داخلی این دیوار عظیم آثا رو شواهد یکی از قلاع تاریخی ملاحظه می شودکه متأسفانه از مجموعه بنا،بخش های آن و نیز سبک معماری این مکان تاریخی اطلاعاتی در دست نیست.منطقه ی زرین آباد درحد فاصل دو اقلیم گرم ومعتدل نواحی غربی کوهستان کبیرکوه واقع شده است. از جهتی دیگر یکی از معابر ارتباطی دنیای باستان که مراکز جمعیتی مناطق ییلاقی دامنه های غربی کوهستان زاگرس را به دشت های حاشیه ای جنوب غربی ایران و سرزمین میان رودان متصل می نماید از این منطقه امتداد یافته است. بنابراین، وجود چنین اثر بزرگ و عظیمی دراین منطقه ازجهات مخلف دارای اهمیت می باشد. وسعت محدوده ی قلعه ودژ بلند و مستحکم پیرامونی که با مصالح بومی ساخته شده و برخی محوطه های پیرامونی متعلق به دوره های مختلف، ضرورت مطالعه و بررسی علمی این اثر را دوچندان ساخته است. ازاین رو، موقعیت مکانی،سبک بنا، مصالح به کار رفته، نوع کاربری دژ وقلعه و نیز وسعت محوطه می تواند دراین نوشتار مورد توجه باشد. در این مقاله پیرامون موارد ونکات مطرح شده با بهره گیری از منابع و به ویژه فعالیت میدانی و یافته های علمی حاصل از بررسی وشناسایی اثراطلاعاتی ارائه شده است. این اقدام می تواند مدخلی برای پژوهش های علمی باستان شناسی و شناخت بیشتر این مکان استقراری باشد.
ملخص الجهاز:
بررسي باستان شناختي دژ و قلعه ي شهاق (شياخ ) دکتر حبيب اله محموديان ١، مهندس زينب لطفي 2 چکيده دژ و قلعه ي شهاق يکي از مهمترين آثار معماري غرب کشور است که در روستاي بردي از توابع بخش زرين آباد شهرستان دهلران واقع شده است .
اين راه از شهر ميمه در جهت شمال شرقي- جنوب غربي امتداد يافته و با فاصله ي حدود بيست کيلومتر به پهله ي زرين آباد (که داراي قلاع 11 3 مهمي از گذشته است )ميرسد.
ديواري از سنگ وگچ به قطر شش متر به عنوان پشت بند ديوار اصلي در سمت خارجي آن ايجاد شده است که با فاصله هاي مشخص اين سبک بنا ديده ميشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) قلعه ي عظيم شهاق ادامه ي ديوار به طول ٦٠ متر با توجه به موقعيت زمين با کمي انحنا امتداد يافته است ؛ سپس ، جهت ديوار به طول ١٠ متر به سمت جنوب شرقي به طور مستقيم کشيده شده است و٦٠ متر بعدي متأسفانه تخريب شده وآوار سنگ ها بر روي پي ديوار ديده ميشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) قلعه ي عظيم شهاق ب )ديوار جنوبي ديوار جنوبي داراي امتداد منظم ومستقيم است وطول آن به ١٢٠ متر ميرسد٠ تقريبا تمام قسمت هاي آن سالم باقي مانده واتاق نگهباني گوشه ي جنوب غربي 16 8 آن تقريبا تخريب شده است .
So location, construction style and used material and functional type of castle and fort and the extent of the region could be studied in this work.