خلاصة:
حوزة علمیه قم پس از پیروزی انقلاب اسلامی با هویتی دینی‌ـ اجتماعی مبتنی بر اهداف و برنامه‌های فرامرزی و قومی، نشر اندیشه‌های اصیل اسلامی را از همان ابتدا در نظر داشت. امام خمینی به‌عنوان رهبر کبیر انقلاب و این نهاد دینی، کارکرد دینی ـ اجتماعی آن را از سطح ملی به بین‌المللی توسعه بخشید. یکی از این نمونه‌ها، انتقال اندیشه‌ها و نشر آموزه‌های دینی به کشور برزیل است. برزیل بزرگ‌ترین کشور امریکای لاتین است که بیشترین شیعیان را در خود جای داده که حتی با وجود بعد مسافت، خدمات حوزة علمیه در این کشور برجسته است. فرضیه پژوهش حاضر این است که حوزة علمیه قم به صورت مستقیم و غیرمستقیم خدمات اجتماعی ـ فرهنگی متعددی (مانند اعزام مبلّغ، ترجمه متون دینی به زبان پرتغالی، حمایت و رایزنی برای تاسیس مساجد و مراکز فرهنگی) به شیعیان برزیل ارائه نموده است. این نوشتار بر آن است با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش «پژوهش تاریخی» به شیوه توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که خدمات اجتماعی ـ فرهنگی حوزة علمیه قم در شکل‌دهی و گسترش تشیع در کشور برزیل چگونه بوده است؟ و چه گام‌هایی رو به جلو در این مسیر برداشته است؟ یافته‌های پژوهش براساس مولفه‌های نظریه «پخش» و با توجه به ارتقای وضعیت دینی ـ اجتماعی شیعیان و تبلیغ اسلام در میان مسیحیان توسط حوزة علمیه قم در کشور برزیل سامان یافته است. در خاتمه نیز راهبردهای اجتماعی ـ فرهنگی به منظور ارتقای وضعیت شیعیان ارائه گردیده است.
After the victory of the Islamic revolution, the Qom seminary, with a religious-social identity based on international and local goals and programs, considered the spread of authentic Islamic thoughts from the very beginning. As the great leader of the revolution and the seminary’s religious institution, Imam Khomeini raised the religious-social function of seminary school from national to international level. The transfer of ideas and the spread of religious teachings to Brazil is an instance in this regard. Brazil is the largest country in Latin America with the largest number of Shiites. Despite the distance, seminary services are outstanding in this country. The hypothesis of this research is that the Qom seminary has directly and indirectly provided numerous socio-cultural services (such as sending missionaries, translating religious texts into Portuguese, supporting and offering consulting services for the establishment of mosques and cultural centers) to the Shiites of Brazil. Using library sources, historical research and descriptive-analytical method, this article aims to address the social-cultural services of the Qom seminary in the formation and expansion of Shiism in Brazil and the steps it has taken in this direction. The findings of the research were organized based on the components of the "cultivation theory" with regard to the promotion of the religious-social status of the Shiite and the propagation of Islam among Christians by the seminary of Qom in Brazil. In conclusion, socio-cultural strategies for the improvement of the status of Shiites have been presented.
ملخص الجهاز:
فرضيه پژوهش حاضر اين است که حوزة علميه قم به صورت مستقيم و غيرمستقيم خدمات اجتماعي ـ فرهنگي متعددي (مانند اعزام مبلّغ، ترجمه متون ديني به زبان پرتغالي، حمايت و رايزني براي تأسيس مساجد و مراکز فرهنگي) به شيعيان برزيل ارائه نموده است.
حوزة علمیه با اعزام طلاب به کشور برزيل به منظور تبليغ اسلام به منظور معرفي مکتب شيعه و جهت‌دهي صحيح به انحرافات موجود در ميان برخي شيعيان و همچنين ترجمه و تأليف متون ديني به زبان پرتغالي و کمک به احداث و احياي برخي مساجد و مراکز شيعي، گام‌هاي مهمي در جهت خدمت‌رساني اجتماعي ـ فرهنگي برداشته است.
اما چون ازیک‌سو تبيين تمام خدمات داخلي و خارجي حوزه در قالب يک مقاله نمي‌گنجد و از سوي دیگر رسالت اين تحقيق به تصوير کشاندن خدمات حوزه در فضاي بين‌المللي است، تلاش بر اين است که با استفاده از نظريه «پخش» به اين سؤال پاسخ داده شود که خدمات اجتماعي ـ فرهنگي حوزة علميه قم در کشور برزيل پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران چيست؟ 1.
آغاز اين نوع پخش که به سال‌هاي ابتدايي پيروزي انقلاب اسلامي ايران بازمي‌گردد، مربوط به حضور مبلّغان و طلاب ايراني در کشور برزيل است؛ افرادي همچون سيدمحمدتقي طباطبائي تبريزي از پيشگامان اين نهضت بوده و با هجرت خود به برزيل، نه‌تنها در انتقال معارف اسلامي و آموزه‌هاي شيعي نقش مهمي داشته، بلکه با ايده‌هاي خلاقانه، خدمات اجتماعي ـ فرهنگي مناسبي به شيعيان برزيل ارائه نموده است.
(
, 
, 
)
