اقتصاد سیاسی خودکفایی شهرداری‌ها از مستغلات شهری تا مجتمع‌های بزرگ تجاری کلان‌شهر تهران مقالة

مؤلف: بهنام مرشدی، حسن ؛ افتخاری، عبدالرضا رکن الدین ؛ مشکینی، ابوالفضل ؛

برنامه ریزی و آمایش فضا تابستان 1401، دوره بیست و ششم - شماره 2 التصنيف العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎29 صفحة - من 4 إلی 32 )

الکلمات المفتاحية: کلان‌شهر تهران اقتصاد سیاسی فضا مجتمع‌های بزرگ تجاری (مگامال) خودکفایی شهرداری‌ها مستغلات شهری Large Commercial Complexes (Megamall) Municipal Self-Sufficiency Urban Real Estate political economy of space Tehran metropolis. شهرداری شهری مستغلات اقتصاد سیاسی تجاری رانت تراکم فضا سرمایه

fa en

خلاصة:

یکی از دیدگاه‌های قدرتمند که تحولات فضایی را از دیدگاه روابط سیاسی و قدرت مطالعه می‌کند، اقتصاد سیاسی فضا بوده که با انتقاد از روابط سرمایه‌داری، شکل‌گیری فضاها و تحولات آن‌ها را در راستای تسهیل روابط سرمایه‌داری می‌داند. به‌بیان‌دیگر استراتژی‌های نئولیبرالی که امروزه در روح و روان شهرها ریشه دوانده و قریب به‌اتفاق شهرها با مکانیزم‌های نظام سرمایه‌داری آمیخته‌شده‌اند، موجب بازتولید فضاهای شهری به‌صورت تنگاتنگ تحت تأثیر نیروهای سیاسی و اقتصادی شده تا محملی برای تسهیل روابط سرمایه‌داری ایجاد شود؛ بنابراین تولید فضا پدیده‌ای در راستای تحکیم روابط انباشت، گردش، سود و غیره به‌عنوان مؤلفه‌های اصلی سرمایه‌داری است. ازاین‌رو منطق اقتصاد سیاسی همواره به‌مثابه امری گریزناپذیر برای تبارشناسی هر نوع سوگیری پیرامون آینده شهری تهران مورد تأکید بوده است؛ آینده‌ای که بر بستری متأثر از دگرگونی فضای شهری، کلان‌شهر تهران را تبدیل به شهر «مال»ها کرده است. ازاین‌رو این سؤال مطرح می‌شود که علت فراگیری یک‌باره «مال و مجتمع‌های بزرگ تجاری» به‌عنوان پدیده‌ای نوظهور در تهران چیست؟ و فرایند شکل‌گیری آن چگونه است؟. راهبرد غالب در این پژوهش بر اساس مساله تعریف‌شده در ذهن پژوهشگر، راهبرد کیفی است. روش پژوهش نیز توصیفی - تبینی با تأکید بر روش تحلیل گفتمان انتقادی می‌باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شیوه غالب اقتصادی حاکم بر دولت‌های ایران در چند دهه اخیر، مبتنی بر تزریق رانت در قالب فعالیت‌های عمرانی و جاری بوده است. درواقع دولت‌های حاکم فضامند شده‌اند و در جهت بقای خود، عادت‌های روزمره و فضاهای کهنی را که در طول فراز و نشیب‌های تاریخی به وجود آمده است

ملخص الجهاز:

بنابراین در جریان چنین فرایندی از شهری شدن سرمایه ، هاروی بیان می کند که پس از تولید و فروش کالا، ارزش اضافی محقق شده بار دیگر در مدار مولد برای کسب دوبارة ارزش اضافی و سود قرار می گیرد؛ این به معنای بازتولید گسترده یا توسعۀ مداوم تولید است ؛ اما در تحلیل شهرهای ایران به دلیل وجود اقتصاد رانتی، هرگونه تحلیلی را باید از دیدگاه اقتصاد سیاسی فضا و دولت رانتی ارائه کرد. از آن جهت که این تفویض اختیار و جزئیاتش ، با توجه به مورد اصلی پژوهش و نقطۀ شروع تاریخ تهران امروز، اهمیت زیادی دارد، بخشی از متن دادنامۀ شکایت دیوان عدالت اداری از کمیسیون مادة پنج ، به صورت مستقیم نقل میشود: «کمیسیون مادة پنج قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران طی مصوبه های شمارة ٩٠ مورخ ١٣٦٨/٤/١١ و شمارة ١٠٠ مورخ ١٣٦٨/٧/٢٣ اختیاراتی از جمله ایجاد، حذف و تغییر محل یا تقلیل عرض گذرهای طرح تفصیلی؛ تغییر و تبدیل کلیۀ کاربری های مسکونی ، صنعتی ، تجاری ، اداری به کاربری خدماتی (ورزشی ، فضای سبز و تجهیزات شهری ) و خدمات شهری (آموزشی ، بهداشتی ، فرهنگی ، مذهبی و غیره ) و همچنین اختیارات تصمیم گیری نسبت به ارتفاع ساختمان بیشتر از مقررات ملاک عمل از نظر هماهنگی با مجاورین و عوارض زمین با حفظ تراکم طرح تفصیلی را به شهردار تهران تفویض می نماید و سرانجام مصوبۀ شمارة ١٣٠ مورخ ١٣٦٨/١٢/١٣ کمیسیون مادة پنج مقرر می دارد که شهردار تهران بر اساس مصوبۀ جلسۀ مورخ ١٣٦٦/٢/٧ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران اقدام نماید و در مورد بند دوم مصوبۀ مذکور شهردار تهران مجاز است به تشخیص خود و یا کمیسیونی که اعضای آن را انتخاب خواهد کرد موارد را رسیدگی و اتخاذ تصمیم نماید و همچنین شهردار تهران مجاز است در مواردی که تشخیص می دهد نسبت به تعیین تراکم (بر اساس نفر در هکتار) و تغییر نوع استفاده در مناطق مختلف با ملحوظ داشتن حقوق شهرداری تصمیم گیری نماید.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول