خلاصة:
افزایش هزینه های تولید برنج در سال‌های اخیر، منجر به افزایش قابل ملاحظه قیمت برنج در کشور شده است. از سویی کوچکی و خردی اراضی در کشت برنج بسیار شایع بوده که این امر به باور اقتصاددانان، عدم استفاده بهینه ،منطقه‌هایی که در آن کوچکی و خردی اراضی برنج تا حد زیادی به چشم می‌خورد، استان گیلان میباشد. بنابراین بررسی تجربی صرفه‌های ناشی از اندازه در شالیزارها به منظور بهره‌برداری برای کاهش هزینه‌های تولید، اهمیت ویژه‌ای داشته است. این تحقیق نیز با همین هدف در شالیزارهای استان گیلان که از قطب‌های اصلی تولید برنج به‌شمار می‌آید، انجام شده است. بدین منظور اطلاعات مربوط به تولید و هزینه کشت برنج از طریق تکمیل پرسشنامه از 180 کشاورز برنجکار در چهار شهرستان استان گیلان، برای سال زراعی 1399-1398 گرد‌آوری شد. با بهره‌گیری از نظریه دوگان، تابع هزینه در سه شکل ترانسلوگ، درجه دوم تعمیم یافته و لوئنتیف تعمیم یافته برآورد و بهترین شکل تابعی با استفاده از معیارهای اقتصادسنجی انتخاب شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شکل تابعی ترانسلوگ مناسب‌ترین شکل برای بیان فناوری تولید محصول برنج است. محاسبه پارامتر ساختاری اقتصاد اندازه گویای از وجود مزیت صرفه‌های ناشی از اندازه در شالیزارهای برنج در استان گیلان میباشد و با توجه به منفی بودن شیب تابع هزینه متوسط امکان تعیین اندازه بهینه واحدهای تولیدی مورد بررسی نیز امکان‌پذیر نمی‌باشد. بنابراین امکان کاهش هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده این محصول با افزایش اندازه شالیزارها وجود دارد. لذا سیاست یکپارچه‌سازی اراضی و افزایش مقیاس تولید، به عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش هزینه‌های تولید پیشنهاد و تاکید می‌شود.
small lands are very common in rice farms, which, as economists believe, leads to the lack of optimal use of production resources and consequently increases production costs of rice and its price. Therefore, empirical investigation of economies of size in rice farms is very important for reducing production costs. To achieve purpose of the present study, data on rice production and its costs were collected from 180 farmers in four cities of Guilan province for the 2019-2020 crop year. Using Duality's theory, the cost function and demand functions estimated in three flexible functional forms namely Translog, Normalized Quadratic, and Generalized Leontief. Based on the estimated parameters of the best model, the elasticity of the size was estimated. As well, average cost function of rice production was estimated and based on it, the elasticity of the average cost with respect to the production was calculated.The results show that Translog functional form is the most suitable form for the expression of rice production technology in Guilan province. Results show that structural parameter of “Return to Size” for paddy farms is equal to 1.33 in average and is greater than one for all the observations. As well, elasticity of average cost relative to production is negative for all the farmers. Therefore, estimated models prove the advantage of economies of size and negative slope of average cost function in all rice farms . So, there is no any farm with efficient size in the studied sample and it is possible to reduce the production costs and the cost price of rice by increasing the size of production for all the farms. based on the findings of this research, land integration policies and increasing the size of rice paddies are suggested as an effective strategy to reduce production costs of rice production.
ملخص الجهاز:
محاسبه پارامتر ساختاری اقتصاد اندازه گویای از وجود مزیت صرفه های ناشی از اندازه در شالیزارهای برنج در استان گیلان می باشد و با توجه به منفی بودن شیب تابع هزینه متوسط امکان تعیین اندازه بهینه واحدهای تولیدی مورد بررسی نیز امکان پذیر نمی باشد.
اما چنین نظریه ای برای همه محصول ها از جمله برنج صادق است ؟ آیا اطلاعات و آمار تولیدی ، این نظریه را اثبات می کند؟ یا به عبارت دیگر در فناوری تولید برنج ویژگی ساختاری بازده افزایشی نسبت به اندازه وجود دارد و می تواند کاهش هزینه ها را به دنبال داشته باشد؟ فرضیه ای است که باید مورد آزمون قرار گیرد.
در این راستا، این بررسی در پی آن است تا مشخص کند آیا در فناوری تولید محصول برنج در استان گیلان ویژگی ساختاری بازده صعودی نسبت به اندازه وجود دارد؟ مروری بر نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهد که بررسیهای داخلی و خارجی زیادی به بررسی اقتصاد مقیاس و اقتصاد اندازه در بخش کشاورزی و دیگر بخش های اقتصادی و تولیدی یک کشور پرداخته اند.
6 شالیزارهای مورد مطالعه Study farms منبع : یافته های تحقیق Source: Research Findings نمودار (٣) کشش هزینه متوسط نسبت به میزان تولید در شالیزارهای مورد بررسی Figure (3) Elasticity of average cost with respect to production quantity in the studied farms نتیجه گیری و پیشنهادها نتایج مربوط به بررسی اقتصاد اندازه گویای تایید وجود صرفه های حاصل از مقیاس در شالیزارهای برنج در استان گیلان میباشد.
(
, 
, 
)
