خلاصة:
اسلوب التفات با توجه به کارکرد بلاغی خود، همواره در پی شناخت مفاهیم و دلالتهای برجسته و نهفتهی قرآنی است تا بدین طریق وجه ارتباطی مستحکمی میان معانی آیات هر سوره بیابد. دراین میان، سور عزائم درکنار نقاط مشترک بسیاری، اعم از اغراض، تکرار آیات و ساختارنحوی، دربردارندهی تناسب التفاتی چشمگیری نیز میباشند. لذا درپژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی ضمن نگاهی گذرا به مباحث نظری التفات، به اغراض هر سوره و انواع التفاتها ازجمله عددی، ضمیری و نحوی پرداخته شد و رابطهی اصلی آنها با محور عمودی سوره نیز مورد توجه قرار گرفت که درنهایت نتایجی از این قبیل به دست آمد: التفات عددی و ضمیری، تنها التفات هایی بودهاند که دراین سورهها مرتباً تکرار شدهاند. علاوه براین، التفاتهای به کار رفته دراین سورهها ازمنظر نوع، تعداد و غرض با یکدیگر هماهنگ و متناسب بوده تا جایی که التفات عددی و ضمیری با بسامدهای یکنواختی همراه با چهار غرض مشترک یعنی: تعظیم شأن خداوند و قدرتنمایی، تحقیر وتوبیخ کافران، تهدید و تخویف آنها و همدردی با پیامبر اکرم(ص) تکرار شدهاند.
With regard to its rhetorical function, iltifat as a literary device always seeks to understand the prominent and hidden concepts and meanings of the Qurʾan in order to find a solid connection between the meanings of the ayahs of each surah. In addition to many common points, including intentions, repetition of ayahs and syntactic structure, 'Azaaim surahs also contain remarkable iltifat-related proportionality. Therefore, in the present descriptive-analytical study, while taking a quick look at the theoretical topics about iltifat, the purposes of each surah and the types of iltifat, including numerical, pronominal, and syntactical, were discussed, and their main relationship with the vertical axis of the surahs was also considered, and finally, the following results were found: numerical and pronominal iltifat were the only types repeated regularly in these surahs. In addition, the instances of iltifat used in these surahs are coordinated and proportional to each other in terms of type, number and purpose, to the point that the numerical and pronominal iltifat have uniform frequencies with four common purposes of bowing to the dignity of God and showing power, humiliating and reprimanding the disbelievers, threatening and intimidatating them, and sympathy with the Holy Prophet (PBUH) have been repeated.
ملخص الجهاز:
(هاشمي ،۱۳۷۹:ص۲۱۳) در پژوهش پيش رو سعي برآن بوده که کارکرد بلاغي اين اسلوب در سور عزائم (سجده، فصلت ، نجم و علق ) که جزو سورههاي واجب السجده هستند و ويژگي هاي مشترکي اعم از موضوعات و اغراض و مفاهيم دارند بررسي گردد تا بدين وسيله تناسب و انسجام با رويکرد نويني غيراز آنچه که توسط متأخرين و متقدمين در مجال تناسب سور قرآني مطرح شده و در واقع از منظر صنعت بلاغي ديگري چون التفات مورد توجه قرار گيرد، چراکه تناسب سور قرآني نزد متأخرين و بعضا متقدمين تنها شامل تناسب و پيوستگي ابتدا و انتهاي يک سوره، انتهاي يک سوره و ابتداي يک سوره ديگر و يا ابتدا و انتهاي يک آيه خلاصه مي شده است .
به طوري که بقاعي در کتاب ((نظم الدرر)) محور عمودي سوره را هشدار به کافران و بشارت به مؤمنان معرفي مي کند و آن را به وجه تسميه ي سوره مرتبط مي کند و بيان مي دارد که : اسم سجده منطبق برآن چيزي است که آيات اين سوره به ترک تکبر انذار مي دهند (بقاعي ،۱۴۱۵،ج۶:ص۴۲) برخي ديگر نيز چون سيد قطب در تفسير ((في ظلال القرآن)) آگاهي قلب ها به وسيله ي عقيدهي توحيد و نبوت و معاد را محور اصلي سوره معرفي مي کند.