خلاصة:
از جمله موضوعات مهم پزشکی که توجّه اندیشمندان، از جمله حقوقدانان و فقیهان را به خود جلب کرده و پرسش های متعدّدی به دنبال داشته، بحث تغییرجنسیّت می باشد؛ بدین صورت که برخی افراد با عمل جرّاحی، روی اندام تناسلی، به جنس دیگر تبدیل می شوند. نظر به این که این گونه عمل های جرّاحی، تاثیر مهم و متفاوتی در جنسیّت فرد به وجود می آورد، یکی از پرسش های مهم این است که آیا از منظر فقه امامیّه، عمل جرّاحی به منظور کشف جنسیّت چه حکمی دارد؟ چنانچه عمل جرّاحی، به منظور کشف حقیقت و آشکار ساختن جنسیّت باشد، تغییرجنسیّت محقق نیست، بلکه اصلاح جنسـیّت صورت گرفته است. به نظر می رسد از منظر فقه امامیّه هیج الزام شرعی بر عمل جرّاحی به منظور کشف جنسـیّت واقعی وجود ندارد. البتّه افرادی که جنسیّت واقعی شان، پنهان بوده و مشخص نیست، بایستی وظایف و تکالیف شرعی خویش را بر اساس جنسیّت واقعی انجام دهند. چنانچه وظایف شرعی، بدون آشکار کردن جنسـیّت واقعی، ممکن نباشد، واجب است، جنسـیّت واقعی خویش را با عمل جرّاحی، آشکار سازند. هرگاه سخن از تغییرجنسیّت به میان می آید، مقصود «تغییرجنسیّت واقعی» است، نه «تغییرجنسیّت صوری و ظاهری»، و از دیدگاه فقیهان معاصر امامیّه، «تغییرجنسیّت صوری» حرام است.
ملخص الجهاز:
فصلنامه علمی تخصصی فقه و حقوق معاصر سال هشتم، شماره 20، تابستان 1401، ص 460- 477 تحلیلی بر عمل جرّاحیِ تغییرجنسیّت، به منظور کشفِ جنسیّت محمّدمهدی کریمی نیا 1 بدریّه زریاب موسوی 2 امین مرادی علیعربی 3 یگانه تیموری 4 چکیده از جمله موضوعات مهم پزشکی که توجّه اندیشمندان، از جمله حقوقدانان و فقیهان را به خود جلب کرده و پرسش های متعدّدی به دنبال داشته، بحث تغییرجنسیّت می باشد؛ بدین صورت که برخی افراد با عمل جرّاحی، روی اندام تناسلی، به جنس دیگر تبدیل می شوند.
آن گاه که عمل جراحی قلب، کلیه، چشم، معده و مانند آن رایج گشت، چنین پدیده ای در «عمل جرّاحی روی اندام تناسلی و تغییر آلت تناسلی» هم اتفاق افتاد؛ ولی عمل جرّاحی در آلت تناسلیِ بیماران، با یک حساسیّت و توجّه خاصی همراه بوده است، چه این که با این کار، جنس فرد از مرد یا زن 2-2-1) تغییرجنسیّت در اصطلاح فقهی فقیهانی که در باره تغییرجنسیّت سخن گفته اند، معمولاً در باره معنای فقهی آن به طور خاص سخنی بیان نداشته اند و در حقیقت منظور آنها از تغییرجنسیّت همان معنای لغوی و عرفی آن بوده است.
تنها عدۀ کمی از فقیهان در بارۀ معنای فقهی تغییرجنسیّت سخن گفته اند که در زیر به چند مورد آن، اشاره می شود: آیت الله محمد آصف محسنی در این باره می گوید: «تغییرجنسیّت عبارت است از تبدیل مرد به زن یا برعکس.