خلاصة:
در این پژوهش، شیوه‌های وام‌گیری فارسی عامیانه از ترکی بررسی شده است. برای این منظور فرهنگ فارسی عامیانه تألیف ابوالحسن نجفی مبنای کار قرار گرفت و مداخل ترکی یا مداخلی که بخشی از آن‌ها ترکی بود، استخراج و بررسی شد. نتایج تحقیق گویای آن است که فارسی عامیانه با سه روش، از ترکی وام‌گیری کرده است: 1.آمیزش قرضی (آمیزۀ واژگانی) که در آن نیمی از واژۀ تک‌واژ یا واژۀ دخیل از ترکی و نیم دیگر، تک‌واژی از فارسی عامیانه است که انواع آن در پژوهش حاضر عبارت‌اند از: اتباع‌سازی (مانند اله و بله کردن) و ساخت واژه‌ها و ترکیبات جدید با واژگان ترکی (مانند آلشی)؛ 2. وام‌گیری دستوری که به دو صورت کلی بوده است: نخست جملات کوتاهی که از ترکی وارد فارسی عامیانه شده‌اند (مانند بو دور که وار)؛ دوم ساخت‌های دستوری که از ترکی دخیل که دو دسته‌اند: ترکیبات وصفی (مانند یالانچی پهلوان)؛ ترکیبات اضافی (مانند خاله قزی)؛ 3. وام‌گیری واژگان که گسترده‌ترین نوع وام‌گیری است و واژگان و ترکیبات ترکی بدون تغییر تلفظ و معنا (مانند مشتلق)، با تغییر تلفظ و معنا (مانند ایاق)، تنها با تغییر تلفظ (مانند دوستاق چی) و تنها با تغییر معنا (مانند یر به یر) وارد فارسی عامیانه شده‌اند.
وام‌واژه‌های ترکی در فارسی عامیانه در حوزه‌های معنایی زیر هستند:. خویشاوندی، تهدید، غذاها و خوردنی‌ها، دشنام‌ها و توهین‌ها، ضرب و جرح، لغات مربوط به حیوانات، پوشش و مسائل مربوط به آن، واژه‌های دیوانی ـ نظامی، اعضای بدن، آیین‌ها، شغل‌ها و کشاورزی.
به‌طور کلی استفاده از واژگان و جملات ترکی، گسترش لفظی و معنایی فارسی عامیانه و غنای آن را موجب شده است.
This study aimed at investigating different strategies of loaning words from Turkish in colloquial Persian. To this end, colloquial Persian dictionary by Abolhasan Najafi was used for extrapolating Turkish or partly Turkish entries that were closely scrutinized. The results indicated that colloquial Persian implements loanwords from Turkish in three ways: 1. Combined loanwords in which the half of the relevant Turkish word is borrowed and combined with another half of the colloquial Persian word. The present study identified two types of this process including phonetic copying (Aleh va Bbaleh kardan) and making new words and combinations with Turkish words (aleshi). 2. Structural loaning that was found in two forms: firstly, in the form of short sentences that are used in colloquial Persian (Boo door ke var) and secondly grammatical forms in the form of descriptive phrases (yalanchi pahlevan) or noun adjuncts (khale ghezi). 3. Direct word loaning that is the most frequently observed process based on which Turkish words are used in colloquial Persian with no change in pronunciation or meaning (moshtologh), with changes in pronunciation and meaning (ayagh), only with pronunciation change (doostagh chi), or only with meaning change (yer be yer). Turkish loanwords are used in a variety of semantic fields including kinship, threat, foods and drinks, curses and insults, assault and battery, words pertaining to animals, clothes and related concepts, court and military, body parts, professions, and agriculture. In general, loaning processes from Turkish into colloquial Persian has led to verbal and semantic expansion and enrichment of Persian.
(
, 
, 
)
