خلاصة:
مقدمه: نیاز به طرح و بررسی مسائل شهری به صورت سیستماتیک و در پیوند با حوزه های اجتماعی-اقتصادی، یکی از وظایف اصلی برنامه ریزی شهری به شمار می‌آید. یکی از حوزه هایی که به شدت نیازمند این گونه از تحلیل است، حوزه ناکارآمدی و زوال شهری است، که عمدتا به صورت بافت های ناکارآمد و منزوی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. عدم توجه به چنین کارکردهایی، طرح های توسعه شهری را به سمت ناکارآمد متمایل می نماید. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل و نتایج زوال شهری در ایران، نیز شناسایی روندهای پیش‌روی زوال شهری بوده است.
داده و روش: جهت انجام پژوهش حاضر از روش کمی استفاده شده است. نمونه آماری مورد استفاده 10 کارشناس حوزه مطالعات شهری بوده است. دو مدل MicMac وScenarioWizard مورد استفاده قرار گرفته است. مدل نخست جهت شناسایی عوامل تأثیرگذار و تاثیرپذیر و مدل دوم جهت پیش بینی روندهای پیش‌روی شاخصه‌های تبیین کننده زوال شهری در ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
یافته‌ها: 45 شاخص مرتبط با زوال شهری مورد مقایسه قرار گرفت. تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرترین موارد شناسایی گردید. در نهایت مشخص گردید که فساد مالی گسترده، توزیع رانتی درآمدهای نفتی (یارانه ای)، مدیریت غیریکپارچه شهری، توزیع رانتی مشاغل و پست های حکومتی، نفوذ نهادهای دولتی-حکومتی در ایجاد و پیوستن نواحی جدید به شهرها تأثیرگذارترین عوامل زوال شهری بوده اند. در ادامه مشخص گردید، 8 سناریو به سرعت بیشتر رو به زوال پیش می روند و 14 سناریو با سرعت کنونی رو به زوال خواهند بود.
نتیجه‌گیری: توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، برای تصمیم سازان برنامه ریزی کلان و برنامه ریزی شهری در سطوح ملی و منطقه ای کارآمد خواهد بود.
Introduction: The need to investigate urban issues in a systematic way, connected to socio-economic fields, is one of the main tasks of urban planning. One of the fields that needs this type of analysis is the field of inefficiency and urban decay, which has been studied and investigated mainly in the form of inefficient and isolated urban textures. In this regard, the lack of recognition of the process of urban decay has made urban plans ineffective in many cases. Therefore, the aim of this paper is to identify the factors and results of urban decay in Iran, and to identify the trends of urban decay. Data and Method: A quantitative method has been used for this research. The statistical sample equals 10 experts in the field of urban studies. Two models MicMac and ScenarioWizard have been used. The first model is used to identify the influential factors and the second model is used to predict the future trends of the explanatory indicators of urban decay in Iran. Results: 45 indicators related to urban decay were compared. The causal cases were identified. Finally, it was found that widespread financial corruption, distribution of rents from oil (subsidized) revenues, non-integrated urban management, distribution of rents for jobs and government positions, influence of state-government institutions in the creation and joining of new areas to cities are the most causal factors of urban decay. Based on future trend analysis 8 scenarios imply on urban decay with higher rate and 14 scenarios urban decay will continue with current rate. Conclusion: Paying attention to the results obtained in this research will be efficient for decision makers of macro planning and urban planning at the national and regional levels.
(
, 
, 
)
