حلیت ذبایح اهل کتاب از منظر مفسران اسلامی با تاکید بر تسنیم و المیزان (بر اساس آیه پنج سوره مائده) مقالة

كاتب مسؤول: احمدیان علی ابادی، ام البنین ؛

مطالعات تفسیر تطبیقی بهار و تابستان 1401 - شماره 13 ، ب (Ministry of Science/ISC (‎19 صفحة - من 11 إلی 29 )

الکلمات المفتاحية: علامه طباطبایی جوادی آملی Javadi Amoli حلیت ذبایح ذبیحه اهل کتاب lawful Zabaih طعام اهل کتاب Allameh Tabatabai Zabiha of Ahlul Kitab Food Ahlul Kitab Food Ahlul Kitab Zabiha of Ahlul Kitab Allameh Tabatabai lawful Zabaih Javadi Amoli حلیت حبوبات اهل کتاب ذبیحه کتاب مفسران اهل‌کتاب

fa ar en

خلاصة:

مسئله حلیت یا حرمت ذبیحه اهل کتاب، از دیرباز محل بحث مفسران و فقیهان بوده است. اختلاف نظر در این موضوع پیرامون این است که آیا حلیت ذبیحه، مشروط به مسلمان بودن ذبح‌کننده است، یا شامل ذبح اهل کتاب، نیز می‌شود؟ فقهای مسلمان در مواجهه با این مسئله، به دو دسته تقسیم شده‌اند: اندکی از فقیهان امامیه و غالب فقیهان اهل‌سنت به حلیت گوشت حیوان ذبح شده توسط اهل‌کتاب معتقدند و غالب فقیهان امامیه، ذبیحه اهل‌کتاب را حرام می‌دانند. در این مقاله به روش تطبیقی، نظر دو مفسر بزرگ شیعه معاصر، علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی آملی، بررسی شده است. دو مفسر قائل به حلیت ذبایح اهل‌کتاب‌‌اند، اما آن‌چه که باعث اختلاف مفسران در این مسئله شده است برداشت هر یک از آن‌ها در معنای لفظ «طعام» است. علامه قائل است که مراد از طعام، حبوبات است و حلیت ذبایح اهل‌کتاب را شامل نمی‌شود، و آیت‌الله جوادی آملی با استدلال‌های قرآنی و عرفی و هچنین شواهد داخلی و آیه بر آن است که، طعام به معنای خصوص جو و گندم نیست، بلکه شامل غذای مطبوخ و مرطوب نیز می‌شود. در نتیجه ظاهر آیۀ مورد بحث حلیت طعام مطبوخ اهل کتاب، اعم از مذبوح و غیرمذبوح را بیان می‌کند و لازم آن دو چیز است: ۱. طهارت اهل کتاب؛ ۲. حلیت ذبیحه آن‌ها.

خلاصة: (مترجم بواسطة الذكاء الاصطناعي)

مساله حلیه او حرمه ذبیحه اهل الکتاب، منذ القدم کانت محل نقاش المفسرین والفقهاء. الاختلاف فی هذا الموضوع یدور حول هل حلیه الذبیحه مشروطه بان یکون الذابح مسلما، ام تشمل ذبح اهل الکتاب ایضا؟ انقسم الفقهاء المسلمون فی مواجهه هذه المساله الی فيتین: عدد قلیل من فقهاء الامامیه وغالبیه فقهاء اهل السنه یعتقدون بحلیه لحم حیوان مذبوح من قبل اهل الکتاب، وغالبیه فقهاء الامامیه یرون ان ذبیحه اهل الکتاب حرام. فی هذه المقاله بطریقه مقارنه، تم بحث رای مفسرین کبیرین شیعه معاصرین، العلامه الطباطبايی وایه الله جوادی املی. کلا المفسرین یویدان حلیه ذبايح اهل الکتاب، لکن ما سبب اختلاف المفسرین فی هذه المساله هو تفسیر کل منهما لمعنی لفظ "الطعام". العلامه یعتقد ان المقصود بالطعام هو الحبوب ولا یشمل حلیه ذبايح اهل الکتاب، وایه الله جوادی املی باستدلالات قرانیه وعرفیه وکذلک شواهد داخلیه والایه یری ان الطعام لا یعنی فقط الشعیر والقمح، بل یشمل الطعام المطبوخ والرطب ایضا. ونتیجه لذلک، فان ظاهر الایه المعنیه یشیر الی حلیه الطعام المطبوخ لاهل الکتاب، سواء کان مذبوحا ام غیر مذبوح، وما یلزم عنه امرین: 1. طهاره اهل الکتاب؛ 2. حلیه ذبیحتهم.

ملخص الجهاز:

اختلاف نظر در این موضوع پیرامون این است که آیا حليت ذبيحه، مشروط به مسلمان بودن ذبح‌کننده است، یا شامل ذبح اهل کتاب، نیز می‌شود؟ فقهای مسلمان در مواجهه با این مسئله، به دو دسته تقسیم شده‌اند: اندکی از فقیهان امامیه و غالب فقیهان اهل‌سنت به حليت گوشت حیوان ذبح شده توسط اهل‌کتاب معتقدند و غالب فقیهان امامیه، ذبیحه اهل‌کتاب را حرام می‌دانند. علامه قائل است که مراد از طعام، حبوبات است و حلیت ذبایح اهل‌کتاب را شامل نمی‌شود، و آیت‌الله جوادی آملی با استدلال‌های قرآنی و عرفی و هچنین شواهد داخلی و آیه بر آن است که، طعام به معنای خصوص جو و گندم نیست، بلکه شامل غذای مطبوخ و مرطوب نیز می‌شود. بعضى ديگر گفته‏اند: منظور از حليت طعام اهل كتاب، حليت به مقتضاى اصل اولى است، و آن طعام‏هايى است كه خداى تعالى هرگز و بر هيچ قومى تحريم نكرده، و گوشت حيوانات هم از همان طعام‌هاى حلال است، هر چند كه يهود و نصارا طبق مراسم اسلامى حيوان را ذبح نكرده باشند، بلكه به مراسم خود ذبح كرده باشند، (ابن كثير، 1419: 2/20) و عده‌ای دیگر گفته‏اند: مراد از" طعام اهل كتاب" خود طعام نيست بلكه با آنان غذا خوردن است (رشيدرضا، 1414: 6/ 177؛ ابن العربى، بی‌تا: 2/322) وى مى‏گويد: قرآن كريم در سوره مائده فرموده: «أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَ طَعامُهُ مَتاعاً لَكُمْ وَ لِلسَّيَّارَةِ» و احدى نگفته كه منظور از طعامى كه از شكار دريا به دست آيد گندم و يا حبوبات است، و نيز فرموده: «کُلُّ الطَّعامِ كانَ حِلًّا لِبَنِي إِسْرائِيلَ، إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِيلُ عَلى‏ نَفْسِهِ» (آل عمران/ ‌93)، و در اين آيه نيز احدى نگفته كه منظور از اين طعام خصوص گندم وحبوبات است براى اين‌كه ما مى‏دانيم از اين دانه‏ها هيچ يك بر بنى‌اسرائيل حرام نبوده، نه قبل از نزول تورات و نه بعد از آن، پس طعام در اصل به معناى هر چيزى است كه طعم شود، يعنى چشيده، و يا خورده شود، خداى تعالى حتى درباره آب نهر درداستان طالوت ازقول او حكايت كرده كه گفت: «فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي، وَ مَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي» (بقره/‌249) و نيز در باره غذا خوردن در خانه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده: «فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا» (احزاب/53) (رشيد رضا، 1414: 6/177).

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول