خلاصة:
طرح مسئله: سبک زندگی و اشتغال زنان در سالهای اخیر بسیار متحول شده است. یکی از این تغییرات افزایش چشمگیر کار زنان در پاساژها و مراکز خرید است. این امر از یک سو به دلیل تغییر گفتمان در باب حضور زنان که خود با دو نوع تغییر الف- تغییرات ساختاری که حضور زنان در حوزه عمومی مانند همگانی شدن تحصیل در جامعه، ورود و غلبه زنان در تحصیلات دانشگاهی و پررنگ شدن نقش زنان شهری در بازارهای کار و ب- تغییرات اجتماعی مانند افزایش ورود زن به عرصه عمومی به واسطه اشتغال از یک سو و کمبود فرصت اشتغال در بخش رسمی از سوی دیگر همراه بوده است.روش اصلی این پژوهش روش کیفی بوده و در کنار آن از روشهای مکمل، مشاهده و مصاحبه نیز استفاده گردیده است. جامعه آماری؛ زنان شاغل در بخش اشتغال غیر رسمی (بوتیک داران و منشی فروشهای زن پاساژهای شهر همدان) بوده است. محققانبر اساس یافته های تحقیق و منطق مطالعات کیفی، دو نوع سبک و الگوی کلی اشتغال را شناسایی کردند،سبک اشتغال خود انگیخته (اشتغال بر مبنای انگیزههای درونی) و بیشتر در سطح ذهنی است و سبک محیطی اشتغال یا سبک اشتغال برانگیخته (بر مینای محرکهای بیرونی) تقسیمبندی کرده اند.سبک اشتغال خود انگیخته شامل دو زیر شاخه (اشتغال مطلوبیت گرا و جبرانی )که در آن مولفههای ذهنی نقش پررنگتری دارند و سبک اشتغال برانگیخته شامل چهار زیر مجموعه (طبقاتی،تلقینی،تحمیلی و ویترینی)که مولفههای اجتماعی به شکل چشمگیری تسلط دارند می باشند.
ملخص الجهاز:
چـالش هـای اقتصـادی؛بالا بودن هزینه زندگی در کلانشهر ها؛رقابـت هـای مـادی و فرهنـگ مصـرفی شـهری؛ در کنار فرصت ها و امکانات بیشتر فضاهای شهری برای اشتغال زنان در بخش های دولتـی به ویـژه خصوصـی،رواج ارزش هـای جدیـد ازدواج (ماننـد تـاخیر ازدواج و یـا تجـرد قطعی) سبب شده است : مرزهای کار زنانه و مردانـه و کیفیـت حضـور زنـان در حـوزه عمومی را با تغییرات جدی روبرو گردد (ذکایی، ١٣٩٣: ٢٦٢).
در جامعه ایران به طور کلی؛ پدیده مشارکت زنان در عین حـال کـه یـک فرصـت برای زنان محسوب میگردد؛ اما تغییر وضعیت اشتغال ؛ سایر عرصه های زنـدگی آنـان را نیز متأثر می کند (محمدی اصل ،١٣٩١: ٥٠) در عین حـال ایـن رونـد بـا چـالش هـای فراوانی نیز مواجه است ، البته ساختار نیمه سـنتی بسـیاری از شـهرها در برابـر مشـارکت اجتماعی زنان مقاومت میکند و هنوز هم به حضـور و مشـارکت زن در کنـار مـرد در عرصه های عمومی به دیده تردید مینگرد اما یخ های این مقاومت در حال ذوب شـدن هستند.
ولی در عین حال زنان شـاغل بـا چنـد نـوع تعـارض و فشار نقش برای کار بیرون خانه مواجه هستند: الف - مسائل ناشی از فرهنگ و ساختارهای اجتماعی (جامعه ) ب - فشارها و مسائل مربوط به خانواده (خانواده ) پ - نگرش حاکمیت و ساختار رسمی ج - مسائل ناشی از فضای کار و فعالیت (بنگاه ) د- تحولات جهانی (جهانی شدن ) بنابراین مسئله اصـلی ایـن تحقیـق مطالعـه پدیـده حضـور رو بـه گسـترش زنـان در فضاهای شهری جدید و هدف اصـلی ایـن بررسـی نیـز شناسـائی سـبک هـای ذهنـی و محیطی اشتغال در بین زنان شاغل در بخش اشتغال غیر رسـمی در شـهر همـدان اسـت .