واکاوی و رفع تعارض روایات نهی از سوگند با سوگندهای قرآن و حدیث مقالة

علوم حدیث زمستان 1401 - شماره 106 التصنيف ب (Ministry of Science/ISC (‎26 صفحة - من 120 إلی 145 )

الکلمات المفتاحية: حکم فقهی حلف یمین تعارض روایات نهی از سوگند Prohibition Hadith Quran Conflict oath

خلاصة:

شناخت تعارض اخبار و اختلاف روایات یکی از شاخه های فقه الحدیث است. شناخت اسباب اختلاف و راه علاج آن، در نزدیک شدن به صواب و حقیقت، بسیار مؤثر است. این نوشتار با هدف حل تعارض ابتدایی موجود میان احادیث نهی از سوگند و سوگندهای موجود در قرآن و احادیث، به روش توصیفی_تحلیلی انجام شده است و با عرضه روایات نهی از سوگند، به قرآن و سایر احادیث مرتبط بیان می دارد که آیات قرآن و احادیث نه تنها با روایات نهی از سوگند تعارضی ندارند، بلکه مبین و مخصص آن هستند. نهی در قرآن و روایات، مواردی چون سوگند بسیار، سوگند به جهت امور مادی و فریبکارانه، و استخفاف سوگند را دربرمی گیرد. روایات نهی بر کراهت حمل شده و سوگند بسیار و استخفاف سوگند را شامل می شود. در موارد ضرورت و اضطرار، برای کشف حقیقت، دفع ظلم، و پیشگیری از ضرر قابل توجه، سوگند جایز، بلکه لازم و ضروری است.

ملخص الجهاز:

در کتب اربعه - که مهم‏ترین و قدیمی‏ترین کتب حدیثی شیعه است - درباره سوگند دو دسته روایت وجود دارد: یک دسته روایاتی که به صراحت از سوگند، راست باشد یا دروغ، نهی نموده است، و دسته دیگر روایاتی که بیان‏گر سوگند یاد نمودن از سوی پیشوایان معصوم۷ و یا دستور آن‏ها به شیعیان برای ادای سوگند در موارد خاص، گاهی به طور صریح و گاهی به طور ضمنی است. روایات نهی از سوگند در روایتی از امام صادق۷ روایت شده که فرمودند: عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ۷ یَقُولُ: لَا تَحْلِفُوا بالله صَادِقِینَ وَ لَا کَاذِبِینَ، فَإِنَّهُ( یَقُولُ: (وَ لا تَجْعَلُوا اللهَ عُرْضَةً لِأَیْمانِکُمْ)؛< الکافی، ج7، ص434؛ من لا یحضره الفقیه، ج3، ص362؛ تهذیب الاحکام، ج8، ص282. روایات موافق با نهی علاوه بر روایاتی که صراحتأ از سوگند به نام الله نهی می‏کند، روایاتی نیز وجود دارد که هماهنگ با روایات نهی و مؤید آن است؛ از جمله: عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ، عَنْ یَحْیَى بْنِ إِبْرَاهِیمَ، عَنْ أَبِیه، عَنْ أَبِی سَلَّامٍ الْمُتَعَبِّدِ، أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ۷ یَقُولُ لِسَدِیرٍ: یَا سَدِیرُ، مَنْ حَلَفَ بِاللَّهِ کَاذِباً کَفَرَ وَ مَنْ حَلَفَ بِاللَّهِ صَادِقاً أَثِمَ؛ إِنَّ اللَّهَ( یَقُولُ: (وَ لا تَجْعَلُوا اللهَ عُرْضَةً لِأَیْمانِکُمْ‏)؛< الکافی، ج7، ص435؛ تهذیب الاحکام، ج8، ص283. اگر چه همه سوگندهای قرآن، بیان و قول خدای تعالی نیست، اما لفظ قرآن و از سوی خدای تعالی است و از آنجا که در آیات، ردی بر آن‏ها صورت نگرفته، با روایات نهی از سوگند در تناقض است؛ چرا که اگر برای سوگند منعی وجود داشته باشد، لااقل از قول حضرت ابراهیم۷ - که پیامبر اولواالعزم الهی است - نباید صادر شود.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول