خلاصة:
زندگی انسان در کره خاکی؛ همواره با رنج؛ آمیخته است. قرآن کریم» آفرینش انسان را در رنج و
سختی» شناسانده است (بلد: ۴) و بودا همه فرآیندهای زندگی راء رنج معرفی نموده» ء بدینرو کنکاش
در رهیافتهای پیشگیرانه و رهایی از رنج؛ لازم و ضروری است. این یژوهه؛ با روش تحلیلی۔-
تطبیقی؛ ء رهیافتهای برونرفت از رنج را مورد بررسی قرار دادہ است.
یافتههای این تحقیق نشانگر آن است که رنج در نگاه بوداء انسانمدارانه است و چهره
ناخوشایندی دارد که باید از آن رهایی یافت و مسئولیت رهیدن بر عهده سالک است. برابر تعالیم
بوداء راہ رهایی از رنج پیمودن راه اعتدال؛ شامل: ۱ ایمان درست؛ 1 اندیشه درست؛ ۳ سخن
درست؛ ۴. رفتار درست؛ ۵. معاش درست؛ ۶ سعی درست؛؟ ۷. توحه درست و ۸. مراقبت است
که فرد را به مرحله نیروانا میرساند و از چرخه رنجآفرین حیات و تناسخ؛ رهایی مییاید.
در آموزههای قرآن و روایات» رنج طرحی الهی» حکمتمدارانه و دارای آثار مثبت و پاداش است و
خداوند در مشکلات» همواره امدادکننده و یاور انسان است. در آموزههای قرآنکریم رنج به سه نوع: ۱. رنج
برای پیشگیری و رھایی از هر دست راهکارهایی خاص؛ ارائه شده است.