خلاصة:
از دیرباز تاکنون، اثرات اقتصادی مخارج نظامی یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در ادبیات اقتصاد دفاع و صلح بوده است. غالب مطالعات تجربی انجام‌شده در این زمینه نشان‌دهنده اثر منفی و یا بی‌معنای مخارج نظامی بر رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه است. اما مطالعات تجربی جدیدتر نشان می‌دهند که وجود عوامل خارجی نظیر تهدیدات، وفور منابع طبیعی و نهادهای باکیفیت می‌تواند به‌طور غیرمستقیم از طریق مخارج نظامی، رشد اقتصادی را در این کشورها افزایش و اثرات منفی مستقیم مخارج نظامی بر رشد اقتصادی را تا حدی جبران کند. در این راستا مقاله حاضر تلاش کرده است تا نقش کیفیت نهادی و وفور منابع طبیعی را بر رابطه نظامی‌سازی و رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه طی دوره زمانی 2018-2000 با استفاده از رویکرد داده‌های پانل پویا مورد بررسی قرار دهد. به این منظور از شاخص جهانی نظامی‌سازی (GMI) و روش گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM) استفاده شده است. نتایج تجربی نشان می‌دهد که اثر نظامی‌سازی بر رشد اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه منفی و معنادار است؛ اما اثر تعاملی کیفیت نهادی و نظامی‌سازی و همچنین اثر تعاملی وفور منابع طبیعی و نظامی‌سازی بر رشد اقتصادی این کشورها مثبت و معنادار است. به این معنا که نظامی‌سازی در کشورهای درحال‌توسعه در حضور نهادهای خوب و فراوانی منابع طبیعی، می‌تواند رشد اقتصادی را افزایش دهد. همچنین با تفکیک کشورهای مورد مطالعه به دو دسته کشورها با نهادهای بالنسبه بهتر و ضعیف‌تر، نشان داده شده است که نظامی‌سازی از کانال وفور منابع طبیعی، رشد اقتصادی را در کشورهای با نهادهای بالنسبه بهتر، افزایش می‌دهد؛ درحالی‌که نظامی‌سازی از کانال وفور منابع طبیعی، اثر منفی و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای با نهادهای بالنسبه ضعیف‌تر داشته است.
For a long time now, the economic effects of military spending have been one of the most controversial topics in the literature of defense and peace economics. The majority of empirical studies in this field show the negative or insignificant effect of military spending on economic growth in developing countries. But more recent empirical studies show that the existence of external factors such as threats, an abundance of natural resources, and high-quality institutions can indirectly increase economic growth in these countries through military spending and partially compensate for the direct negative effects of military spending on economic growth. In this regard, this article has tried to investigate the role of institutional quality and abundance of natural resources in the relationship between militarization and economic growth in developing countries during the period of 2000-2018 using the dynamic panel data approach. For this purpose, the Global Militarization Index (GMI) and the Generalized Method of Moments (GMM) have been used. The empirical results show that the effect of militarization on economic growth in developing countries is negative and significant. However, the interactive effect of institutional quality and militarization, as well as the interactive effect of abundant natural resources and militarization on economic growth in these countries is positive and significant. This means that militarization in developing countries can increase economic growth in the presence of good institutions and an abundance of natural resources. Also, by separating the studied countries into two categories of countries with relatively better and weaker institutions, it has been shown that militarization from the channel of abundant natural resources increases economic growth in countries with relatively better institutions, while militarization from the channel of abundant natural resources has a negative and significant effect on economic growth in countries with relatively weaker institutions.
(
, 
, 
)
