خلاصة:
زمینه و هدف: وقوع قتلهای خانوادگی موجب کاهش احساس امنیت اجتماعی و روانی جامعه شده و در افزایش شاخصهای امنیتی تأثیر منفی خواهد گذاشت. شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد قتلهای خانوادگی میتواند به مسئولین کمک کند تا در پیشگیری از این موضوع اقدامات مناسبی داشته باشند. هدف این مقاله، شناسایی عوامل انگیزشی مؤثر در وقوع قتلهای خانوادگی میباشد.روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت دادهها و شیوۀ اجرا، از نوع کیفی و اکتشافی است. برای تحلیل دادهها از روش تحلیل مضمونی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه قاتلین قتلهای خانوادگی در استان مازندران از سال 1400 تاکنون است که در زندانهای این استان به سر میبرند حجم نمونه در حد اشباع نظری 17 نفر شد که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمهساختاریافته و با راهبرد تحلیل مضمونی و سه مرحله کدگذاری در نرم افزار MAXQDA20 تحلیل شدند. برای بررسی اعتبار و روایی مصاحبه، علاوه بر نظارت یک فرد متخصص (استاد راهنما) برای افزایش سطح تاییدپذیری اطلاعات، مضامین شناسایی شده با بعضی از مصاحبهشوندگان در میان گذاشته و نظر آنها در مورد صحت و درستی این نتایج اعمال شد. یافتهها: در این تحقیق، 9 بُعد به عنوان عوامل انگیزشی مؤثر بر قتل خانوادگی شناسایی شدند که عبارتند از: ارتباطات زناشویی، تعاملات خانوادگی، مشکلات رفتاری، عدم خویشتنداری، اختلالات شخصیتی و شخصی، بدبینی شخصی، خشونت روانی و جسمی، ازهمگسیختگی خانوادگی و بافت خانواده.نتایج: نتایج تجزیهوتحلیلهای انجامشده بر روی مصاحبه شوندگان نشان داد که عامل تعاملات خانوادگی و اختلالات شخصیتی و شخصی در رتبه اول و بدبینی شخصی و خشونت روانی و جسمی در رتبه آخر در عوامل انگیزشی قرار دارند.
Field and Aims: The occurrence of family murders will decrease the feeling of social and psychological security of the society and will have a negative effect on the increase of security indicators. Identifying factors affecting family murders can help the authorities to take appropriate measures to prevent this issue. The purpose of this article is to identify motivational factors effective in the occurrence of family murders.Method: This research is applied in terms of purpose and qualitative and exploratory in terms of the nature of the data and the method of implementation. Thematic analysis method was used to analyze the data. The studied population of the murderers of family murders in Mazandaran province since 2022 have been in the prisons of this province, the sample size was 17 people who were selected by purposeful sampling. The semi-structured interview data collection tool was analyzed with thematic analysis strategy and three stages of coding in MAXQDA20 software. In order to check the reliability and validity of the interview, in addition to the supervision of an expert (supervisor) to increase the level of verifiability of the information, the identified themes were discussed with some of the interviewees and their opinion was applied regarding the correctness of these results.Findings: In this research, 9 dimensions were identified as motivating factors for family murder, which are: marital relationships, family interactions, behavioral problems, lack of self-control, personality and personal disorders, personal cynicism, mental and physical violence, family disintegration. and family context.Conclusion: The results of the analyzes conducted on the interviewees showed that the factors of family interactions and personality and personal disorders are in the first place and personal pessimism and mental and physical violence are in the last place among motivational factors.
ملخص الجهاز:
طبق بررسي آمارهـاي اخذشـده از دادگسـتري و پلـيس آگـاهي فرمانـدهي انتظـامي استان مازندران در طي سال هاي ١٣٩٥ الـي ١٤٠٠، حـدود ٧٧ فقـره قتـل در اسـتان مازنـدران ثبـت گرديد که از اين تعداد، حدود ٣٠ مورد جزء قتل هاي خانوادگي قرار مييرد که مـيتـوان عنـوان نمود حدود ٤٥ درصد از قتل هاي اتفاق افتاده در استان مربوط به قتل هاي خـانوادگي مـيباشـد کـه اين مساله باعث شد در اين پژوهش به دنبال پاسخ به اين سؤال اساسـي باشـد کـه عوامـل انگيزشـي مؤثر در بروز قتل هاي خانوادگي در استان مازندران کدامند؟ پيشينه و مباني نظري پيشينه دارابي و خندابنده لو (١٤٠٠)، در پژوهشي با عنـوان «نقش انگيزه در قتل هاي عمـد (مطالعـه موردي استان قم )» نشان ميدهد انگيـزه هـاي مختلفـي نظيـر بيمـاري روانـي، خيانـت و تنفـر از زندگي، انحرافات اخلاقي و جنسـي، سـرقت ، انتقـام و...
بررسي پيشينه بالا نشان مي دهد که انگيزه وقـوع قتـل هـاي خـانوادگي در قالـب يـک پـژوهش مستقل بطوري که کليه جنبه هاي فردي و رواني مؤثر در وقوع قتل خانوادگي را در بر گرفته باشـد، انجام نشده است .
همچنين ، يافته هاي مطالعه حاضـر بـا يافتـه هـاي مطالعـه حسـين آبـادي، شـايگان و يکتايي(١٤٠٠) کـه بـه بررسـي بسـترها، زمينـه هـا و عوامـل وقـوع قتـل هـاي خـانوادگي پرداختنـد، هم راستا ميباشد.
يافتـه هـاي مطالعـه حاضـر بـا يافتـه هـاي مطالعـه زادباغبـان (١٤٠١) کـه بـه بررسـي آسـيب شناسـي جامعه شناختي بروز قتل هاي خانوادگي در حوزه شرق استان تهران پرداخت ، هم راستا مي باشد.