تبیین رابطه پیکره بندی فضاهای بینابین و کیفیت انعطاف پذیری با تاکید بر تطبیق پذیری در مساجد جامع سلجوقی مقالة

باغ نظر آذر 1402 - شماره 126 ، عالمي (Ministry of Science/ISC (‎18 صفحة - من 17 إلی 34 )

الکلمات المفتاحية: ورودی ایوان حیاط مرکزی نحو فضا یکپارچگی فضایی فضاهای بینابین مساجد فضایی مساجد جامع مساحت معماری

خلاصة:

بیان مسیله: انعطا ف پذیری را می توان یکی از جنبه های پایداری دانست. ساختمان ها به ساختار و پیکره بندی فضایی انعطاف پذیر نیاز دارند تا بتوانند نیازهای درحال تغییر را برآورده کنند. مساجد نیز که به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای حضور و فعالیت های جمعی انسان ها قرن ها مورد استفاده نسل های گوناگون با فرهنگ های مختلف قرار گرفته و پذیرای فعالیت های اجتماعی گسترده و متنوعی بوده اند، از این قایده مستثنی نیستند. ساختار اصلی مساجد ایرانی در دوران سلجوقی شکل گرفته و تا امروز ادامه یافته است. فضاهای بینابین مهم ترین شاخصه این استخوان بندی محسوب می شوند و نقش مهمی در سازماندهی فضایی مساجد و کیفیات فضایی آن دارند. هدف پژوهش: این پژوهش با هدف شناخت فضاهای بینابین، نحوه تعریف فضایی، بررسی ویژگی ها و تبیین جایگاه آن ها در تامین کیفیت انعطاف پذیری در مساجد جامع دوران سلجوقی انجام شده است. روش پژوهش: این پژوهش جزو مطالعات توصیفی-تفسیری و از نوع ترکیبی (کمی و کیفی) و به روش استدلال استنتاجی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمام مساجد جامعی می شود که براساس نظریات متخصصین و پژوهشگران این حوزه منتسب به دوران سلجوقی هستند. نتیجه گیری انعطاف پذیری فضایی مساجد جامع سلجوقی براساس کیفیت یکپارچگی فضایی مورد بررسی قرار گرفته و به وسیله دو شاخص نحوی اتصال و هم پیوندی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که علاوه بر عامل مساحت، ویژگی های فضایی و کیفیت چیدمان فضاهای بینابین بر میانگین هم پیوندی و اتصال پذیری مساجد جامع دوران سلجوقی موثر است. هرچه فضاهای بینابین اعم از حیاط مرکزی، ایوان و ورودی از ویژگی های بینابینی بیش تری برخوردار باشند، یکپارچگی فضایی بالاتری داشته و موجب ارتقای کیفیت انعطاف پذیری می شوند.

ملخص الجهاز:

تبیین رابطۀ پیکره‌بندی فضاهای بینابین و کیفیت انعطاف‌پذیری با تأکید بر تطبیق‌پذیری در مساجد جامع سلجوقی فاطمه هدایتی1، جمال‌الدین سهیلی2*، کمال رهبری‌منش3 1- گروه معماری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. نتایج تحقیق نشان‌داد که علاوه بر عامل مساحت، ویژگی‌های فضایی و کیفیت چیدمان فضاهای بینابین بر میانگین هم‌پیوندی و اتصال‌پذیری مساجد جامع دوران سلجوقی مؤثر است. فضای بینابین با ویژگی ارتباطی‌اش رابطه‌ای دوسویه و یا چندسویه میان فضا‌های اطراف برقرار کرده و تفاوت‌های موجود در عرصه‌های مختلف را به‌دلیل تفاوت مفاهیم سازندۀ آن‌ها به نسبت‌های مختلف مراتب فضایی تبدیل می‌کند و این امر به‌واسطۀ تعیین الگوی ارتباط و نظم حاکم بر روابطی است که درنهایت منجر به سازماندهی فضا می‌شود (بلیلان اصل و ستارزاده، 1394، 173). بنابراین در این پژوهش با ابزارهای هم‌پیوندی و اتصال در نحو فضا به سنجش انعطاف‌پذیری فضایی با رویکرد تطبیق‌پذیری و با تأکید بر فضاهای بینابین در مساجد جامع سلجوقی پرداخته و مدل مفهومی آن در تصویر 2 نشان داده شده است. بررسی دستۀ سوم و چهارم مساجد نشان می‌دهد که مسجد جامع قزوین با مساحت وسیع، یک ورودی اصلی تعریف شده و دارای تمام مراتب فضایی، چهار ایوان در مجاورت حیاط وسیع و نسبت بالایی از فضاهای بینابین و باز به فضاهای بسته در رأس نمودار اتصال‌پذیری قرار می‌گیرد.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول