خلاصة:
یکی از مهمترین چالشهای اساسی نظام بانکی، نرخ سود بانکی و شیوه تعیین آن است. بسیاری از کشورهای درحالتوسعۀ بدون ساختارهای کارآمد، نرخهای بهره معمولاً بدون توجه به وضعیت بازار، بهصورت دستوری و با درنظرگرفتن شاخصهای کلی اقتصادی ازجمله تورم و با دیدگاه حمایتی نسبت به بعضی از بخشهای اقتصادی تعیین میشوند. در ایران نیز با توجه به برخی ملاحظات سیاسی و اقتصادی، تعیین نرخ سود بهصورت دستوری به شورای پول و اعتبار واگذار شد تا با صلاحدید خود بتواند زمینه رشد یا تقویت تولید یا کنترل تورم را فراهم نماید. امّا در واقعیت این شیوه نخست، بهدلیل تحت تأثیر قرار گرفتن از سیاستهای دستوری دولتهای گوناگون و دوم، عدم تحقق برخی اهداف اساسی موردنظر نظام بانکی، نمیتوانند معیار مناسبی از تعیین نرخ سود بهینه باشد.تعیین نرخ سود عقود مبادله‌ای در نظام بانکی بدون ربای ایران با الهام از قاعده تیلور و بهصورت قاعدهمند میتواند سیاستگذاران اقتصادی کشور را در دستیابی به اهداف تصریحشده در قانون پولی و بانکی کشور کمک کند و اثرات تثبیتکنندهای بر اقتصاد کشور داشته باشد؛ ازاینرو در این تحقیق برای مدل‌سازی تعیین نرخ سود سیاستی و بهدستآوردن ضرایب متغیرها، از سیستم معادلات هم‌زمان و از روش حداقل مربعات سهمرحلهای (3sls) استفاده شد.نتایج تحقیق برای دوره 1368−1399 نشان میدهد که نخست، واکنش مقامات پولی نسبت به شکاف تولید و تورم انتظاری سازگار با قاعده تعمیمیافته تیلور نیست و دوم، انتخاب بهترین شیوهها از تعیین اهداف کمّی برای اقتصاد ایران در برنامههای توسعه تا زمانی که شیوه قاعدهمند برای تعیین نرخ سود اجرا نشود، بیمعنا خواهد بود.
One of the most important challenges of the banking system is the bank interest rate and how it is determined.In many developing countries, without efficient structures, interest rates are usually set by order, regardless of the market situation, taking into account general economic indicators, including inflation, and with a supportive view towards some economic sectors.In Iran, due to some political and economic considerations, the determination of the interest rate was assigned to the Money and Credit Council by order, so that it can provide the basis for growth or strengthening of production or inflation control at its own discretion. But in reality, this method, firstly, due to being influenced by the directive policies of various governments, and secondly, the failure to achieve some basic goals of the banking system, cannot be a suitable criterion for determining the optimal interest rate.Determining the interest rate of exchange contracts in Iran's usury-free banking system, inspired by Taylor's rule, can help the country's economic policymakers in achieving the goals specified in the country's monetary and banking law and has stabilizing effects on the country's economy. Therefore, in this research, the system of simultaneous equations and the three-stage least squares method (3sls) was used to model the determination of the policy interest rate and obtain the coefficients of the variables.The results of the research for the period 2018-2019 show that firstly, the monetary authorities' reaction to the production gap and expected inflation is not compatible with Taylor's generalized rule and second, choosing the best methods of setting quantitative goals for Iran's economy in development programs will be meaningless until the regular method for determining the interest rate is implemented.
(
, 
, 
)
