خلاصة:
هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش انسانگرایی مدرن و سوبژکتیو در اندیشه شریعتی و تأثیر آن بر دیدگاههای سیاسی و مذهبی وی است. تفسیر انقلابی و رادیکال شریعتی از مذهب بهعنوان ایدئولوژی سیاسی برآمده از همین نگرش انسانشناختی است. مسأله اصلی این است که سوژهگی و انقلاب چه جایگاهی در اندیشه شریعتی داشته و ترسیم سیمای ایدئولوژیک و انقلابی از دین با محوریت کنش سیاسی چه نسبتی با سوژهگی در آثار وی دارد؟
روششناسی پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی-تاریخی میخواهد ضمن تحلیل شاخصههای اصلی رویکرد شریعتی به مذهب به ارزیابی نقش آن در تبلیغ دین بهمثابه یک ایدئولوژی سیاسی بپردازد.
یافتهها: یافتههای این پژوهش به ما نشان میدهد که سیطره رویکرد سوبژکتیو در اندیشه سیاسی شریعتی با محوریت انسانگرایی سیاسی، پراکسیس اجتماعی و خوانش ایدئولوژیک از دین باعث شده تا وی دین را بهمثابه یک ایدئولوژی انقلابی و رادیکال تصویر کند. انسان ایدهآل شریعتی یک سوژه خودآگاه، انقلابی و عدالتخواه است که هویت خود را در کنش رادیکال سیاسی باز مییابد.
نتیجهگیری: نتیجه کلی این پژوهش نشانگر آن است که پروژه فکری شریعتی در خصوص ارائه تصویری سوبژکتیو، ایدئولوژیک و رادیکال از مذهب در نهایت زمینهساز تبدیل دین به یک عنصر سیاسی و انقلابی شده است.
Purpose: The aim of the current research is to investigate the subjective approach of Ali Shariati as one of the important figures of contemporary intellectuals of Iran to man and his social responsibility, its impact on the revolutionary and radical interpretation of religion as a political ideology. By using this approach, Shariati formulated a revolutionary subject in Shiite religious literature. And with its help, he was able to provide the ground for the political mobilization of the masses during the Islamic revolution. And to what extent Shariati's revolutionary analysis of the Shia religion was effective in the political mobilization of the masses of people in the Islamic Revolution? Research methodology: Using the historical analytical method, this research wants to analyze the main characteristics of Shariati's approach to religion and evaluate its role in the victory of the Islamic Revolution. Findings: Paying attention to the political and social consequences of his analysis, including his attention to the revolutionary subject and its redefinition in Shiite religious literature and its role in depicting the revolutionary image of religion as a factor of social and historical transformation and its contribution to the formation and development of the Islamic Revolution are among the most important findings of this research. Conclusion: The general result of this research shows that Shariati's intellectual project of presenting a subjective, ideological and revolutionary image of religion was ultimately the basis for turning religion into the main element of political mobilization in the Islamic Revolution.
ملخص الجهاز:
RJIR/١٠٢٢٠٨٤ «مقاله ي پژوهشي » رابطه ي بين مفهوم سوژه گي ، ايدئولوژي ، اسلام و انقلاب در انديشه شريعتي 1 محمد نژادايران چکيده هدف : هدف از اين پژوهش بررسي نقش انسان گرايي مدرن و سوبژکتيو در انديشه شريعتي و تأثير آن بر ديدگاه هاي سياسي و مذهبي وي است .
مسأله اصلي اين است که سوژه گي و انقلاب چه جايگاهي در انديشه شريعتي داشته و ترسيم سيماي ايدئولوژيک و انقلابي از دين با محوريت کنش سياسي چه نسبتي با سوژه گي در آثار وي دارد؟ روش شناسي پژوهش : اين پژوهش با استفاده از روش تحليلي -تاريخي مي خواهد ضمن تحليل شاخصه هاي اصلي رويکرد شريعتي به مذهب به ارزيابي نقش آن در تبليغ دين به مثابه يک ايدئولوژي سياسي بپردازد.
يافته ها: يافته هاي اين پژوهش به ما نشان مي دهد که سيطره رويکرد سوبژکتيو در انديشه سياسي شريعتي با محوريت انسان گرايي سياسي ، پراکسيس اجتماعي و خوانش ايدئولوژيک از دين باعث شده تا وي دين را به مثابه يک ايدئولوژي انقلابي و راديکال تصوير کند.
فصلنامه علمي «پژوهشنامه انقلاب اسلامي»، سال سيزدهم ، شماره ٤٧، تابستان ١٤٠٢ درخصوص شريعتي بايد گفت که وي به جايگاه سوژه مدرن و ماهيت انقلابي آثار شريعتي و پيامدهاي آن در نظرات سياسي وي و همچنين شرايط تاريخي شکل گيري ديدگاه هاي او توجهي نکرده است .
(In Persian) Shariati, Ali (1982 d) History of Civilization 1, collection of works 11, Tehran: Aghah.