خلاصة:
پیشینه فضای مجازی علاوه بر کاربردهای گسترده در زمینههای مختلف، پیامدهای روانی، آموزشی و اجتماعی نامناسبی از جمله اعتیاد روانی اجتماعی، افت تحصیلی، تنزل ارزشها، کاهش تعاملات اجتماعی، بلوغ زودرس و به خطر انداختن سلامت روانی دانشآموزان دارند. تلفنهای همراه به عنوان یک دستگاه مخابراتی، توانایی بالایی در افزایش تنوع اطلاعات و سرگرمیهای موجود برای دانشآموزان و آموزش و پرورش در سراسر جهان دارند. هدف از این مطالعه شناسایی پیامدهای روانشناختی و آموزشی فضای مجازی در دانشآموزان و راهکارهای مقابله با آن است. روش علمی تحقیق نیز به صورت توصیفی ـ تحلیلی و روش جمعآوری مطالب به صورت کتابخانهای و جستجو در پایگاهها و منابع اطلاعات علمی اینترنتی بوده است. نتایج پژوهش نشان میدهد گسترش فضاهای مجازی اینترنتی آسیبهای گوناگونی در زمینه تعلیم و تربیت دانشآموزان ایجاد کرده است؛ از جمله آسیبهای روانی همچون استرس، افسردگی، ناکامی، ترس، خشم، عصبیبودن، حواسپرتی و اضطراب؛ و پیامدهای آموزشی مانند افت تحصیلی، ترک تحصیل، کاهش کیفیت یادگیری، تقلب، عدم برنامهریزی و عدم علاقه به درس را میتوان نام برد. در زمینه پیامدهای اخلاقی عواملی همچون دسترسی آسان به منابع غیراخلاقی، تضعیف باورهای دینی و تعارض ارزشها؛ آسیبهای شخصیتی مثل اعتیاد به فضای مجازی، انزوای اجتماعی و اتلاف وقت؛ و آسیبهای خانوادگی از قبیل کاهش ارتباطات خانوادگی، تغییر الگوی تعامل میان والدین و فرزندان، از بین رفتن تعادل قدرت در خانواده و شکاف نسلها شناسایی شد. بر اساس یافتههای این پژوهش پیشنهاد میشود علاوه بر رواندرمانی مثبت بر کاهش اعتیاد به فضای مجازی، بالابردن سواد رایانهای و اینترنتی، برگزاری کلاسهای آموزشی در مدارس و دانشگاهها جهت آگاهی دادن به دانشآموزان، آموزش مهارتهای خودتنظیمی و خودکنترلی به دانشآموزان داده شود. همچنین پیشنهاد میشود دورههای ضمن خدمت به معلمان جهت تعامل سازنده با دانشآموزان برگزار گردد. همچنین فراهم آوردن محیط شاد و غنی، تولید محتوا متناسب با روحیه دانشآموزان، هدایت و نظارت والدین در کنار شناخت و آگاهی از آسیبهای پیش روی فضای مجازی میتواند موثر باشد