خلاصة:
طی چند دهه اخیر در مباحث توسعه علاوه بر سرمایه های انسانی، فیزیکی و اقتصادی که در دیدگاههای سنتی توسعه مطرح بود، سرمایه اجتماعی به Social Capita) توجه شده است. سرمایه اجتماعی مفهومی فرا رشته ای بین علوم انسانی به نقش نیروهای اجتماعی در توسعه جوامع می پردازد و اقتصاد دانان و جامعه شناسان در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع توسعه یافته به این مفهوم توجه دارند. این رویکرد، نشان دهنده اهمیت نقش ساختارها و روابط اجتماعی بر متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگیحوامع می باشد. از سوی دیگرمطالعه روند رشد وتوسعه کشورها بیانگر این واقعیت است که سایرسرمایهها در صورت بهره گیری از سرمایه اجتماعی سبب رشد و توسعه یک جامعه می شوند. زمانی که سرمایه اجتماعی وجود دارد، کنش های اجتماعی تسهیل می شودو هرینه تعاملات کاهش می یابد. ثبات و انسجام اجتماعی به همراه همکاری و مشارکت اجتماعی که از مولفه های سرمایه اجتماعی هستند، شروط لازم برای توسعه می باشند لذا به دلیل اهمیت روز افزون این مفهوم در حوزه برنامه ریزی توسعه ١ در ایران در این نوشته به بررسی مفهوم سرمایه اجتماعی، بررسی میزان آن در کشور ایران و راهکارهای ایجاد، حفط و گسترش سرمایه اجتماعی در ایران پرداخته ایم. در این بررسی از روش اسنادی استفاده شده است. سرمایه اجتماعی، یا بعد معنوی یک اجتماع، میراثی تاریخی است که از طریق تشویق افراد به «مشارکت» در تعاملات اجتماعی، قادر است به حل میزان بیشتری از معضلات موجود در آن اجتماع، فائق آید و حرکت به سوی رشد وتوسعه شتابان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... را امکان پذیر سازد. در واقع، سرمایه اجتماعی را می توان در کنار سرمایه های اقتصادی و انسانی، بخشی از ثروت ملی به حساب آورد که بستر مناسبی برای بهره برداری از سرمایه انسانی و فیزیکی (مادی) و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد می شود. بدون سرمایه اجتماعی ، هیچ اجتماعی به هیچ سرمایه ای نمی رسد، به طوری که بسیاری از گروهها، سازمانها و جوامع انسانی، بدون سرمایه اقتصادی و صرفا با تکیه بر سرمایه انسانی و اجتماعی توانستهاند به موفقیت دست یابند، اما هیچ مجموعه انسانی، بدون سرمایه اجتماعی نمی تواند اقدامات مفید و هدفمندی انجام دهد. نظر به اهمیت موضوع در کشور ایران در این نوشته به رمینه پیدایش و بررسی مفهوم "سرمایه اجتماعی " و نطریه های آن، ابعاد و مولفه های آن و همچنین جنبه منفعت عمومی سرمایه اجتماعی، نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی، کارکردهای مثبت و منفی آن، وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران و دلایل عدم رشد آن و راهکارهای برای رشد سرمایه اجتماعی در ایران پرداخته شده است.