بررسی اثر بخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر نشانگان استرس و سرمایه روانشناختی دانشجویان پزشکی مقالة

چکیده مقدمه: همواره استرس یکی از چالش‌های تحصیل در رشته پزشکی بخصوص در دوره کارورزی بوده است و شناسایی منابع روانشناختی که به عنوان عوامل محافظتی برای دانشجویان عمل نماید از دغدغه‌های متخصصین سلامت روان است. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر نشانگان استرس و سرمایه روانشناختی دانشجویان پزشکی انجام شده است روش کار: پژوهش حاضر به روش نیمه آزمایشی با گروه کنترل، همراه با پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام یافته است. جامعه آماری کلیه‌ی دانشجویان پزشکی کارورز (اینترن) دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن در سال 1401-1402 بودند. آزمودنی‌ها با روش نمونه‌گیری غیراحتمالی داوطلبانه (در دسترس) و گمارش تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) مورد آزمون قرار گرفتند. گروه آزمایش، آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی را در 8 جلسه 120 دقیقه‌ای دریافت کردند اما گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه های نشانگان استرس خدایاری‌فرد و پرند (1385) و سرمایه روانشناختی توسط لوتانز و همکاران (2007) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها کوواریانس چند متغیره توسط نرم افزار SPSS به کار گرفته شد.. یافته ‌ها: نتایج نشان داد بین گروه آزمایش که تحت تاثیر آموزش برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفتند و گروه کنترل که تحت هیچ‌گونه آموزشی قرار نگرفتند، در میزان کاهش نشانگان استرس و افزایش سرمایه روانشناختی در سطح (01/0) با یکدیگر تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه‌ گیری: این برنامه باعث کاهش موثر نشانگان استرس و افزایش سرمایه روانشناختی کارورزان پزشکی شد. این پژوهش اهمیت بالایی در بهبود سلامت روانی و فیزیکی دارد و همچنین برنامه‌های عملی برای کاهش استرس و افزایش عملکرد در حرفه پزشکی ارائه می‌دهد. این یافته‌ها میتواند به عنوان راهنمایی برای توسعه برنامه‌های آموزشی مشابه در حوزه‌های بهداشتی و پزشکی، با هدف بهبود کیفیت خدمات و کاهش استرس مورد استفاده قرار گیرد.

Introduction: Stress has always been one of the challenges in medical education, especially during internship periods, and identifying psychological resources that act as protective factors for students is a concern of mental health professionals. Therefore, this research aimed to investigate the effectiveness of mindfulness-based stress reduction training on stress symptoms and psychological capital of medical students. Methods: The present study was conducted using a semi-experimental design with a control group, along with pre-test and post-test assessments. The statistical population consisted of all medical interns at the Islamic Azad University of Tonekabon in 1401-1402. Participants were selected using non-probabilistic volunteer sampling and random assignment into two groups: experimental (15 participants) and control (15 participants). The experimental group received mindfulness-based stress reduction training in 8 sessions of 120 minutes each, while the control group remained on the waiting list. Data were collected using the DASS (1995) and Psychological Capital Questionnaire (2007). Multivariate analysis of covariance was employed for data analysis using SPSS software. Results: The results indicated a significant difference between the experimental group, who underwent mindfulness-based stress reduction training, and the control group, who received no training, in terms of reducing stress symptoms and increasing psychological capital at the 0.01 level. Conclusion: This program effectively reduced stress symptoms while boosting the psychological capital of medical interns. This research holds significance not only for improving mental and physical health but also for practical applications in reducing stress and enhancing performance in medical professions. These findings offer guidance for developing similar educational programs across healthcare fields, aiming for improved service quality and stress reduction.